Standpunt zonne-energie

Aanleg van zonneparken of het plaatsen van zonnepanelen kan de betreffende locatie geheel of gedeeltelijk ongeschikt maken als leefgebied voor vogels. Het gaat om verlies en aantasting van foerageer-, broed-, rust- en slaapplaatsen op land en water. Het afvangen van licht door de panelen kan ook een negatieve invloed hebben op het onderwaterleven en bodemleven en dat kan weer negatieve effecten hebben op de voedselbeschikbaarheid voor vogels.

• De overstap van fossiele brandstof naar duurzame energieopwekking is cruciaal om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Vogelbescherming is voorstander van inzetten op maximale energiebesparing en toepassing van duurzame vormen van energieopwekking waaronder zonne-energie.
• Vogelbescherming vindt dat de aanleg van zonneparken onderdeel moet zijn van een integrale aanpak, waarin duurzame energieopwekking en energiebesparing in samenhang worden bekeken én waarin de aanleg van zonneparken onderdeel is van een pakket aan maatregelen. Gevoeligheidsanalyses, (strategische) milieueffectrapportages en natuurtoetsen moeten de basis vormen van de aanleg van zonneparken en alle andere duurzame energieopwekkingsinitiatieven.
• De locatiekeuze voor een zonnepark is van grote invloed op de impact die zonnepanelen hebben op vogels. Vogelbescherming vindt dat zonneparken uit voorzorg niet geplaatst mogen worden in de belangrijkste vogelgebieden op land en op water. Het gaat daarbij onder andere om natuurgebieden (Natura 2000-gebieden en andere gebieden die deel uitmaken van het Natuurnetwerk Nederland), weidevogelgebieden en belangrijke broed- en foerageergebieden en rust- en slaapplaatsen van vogels.
• Vogelbescherming is voorstander van het hanteren van een voorkeursvolgorde voor het plaatsen van zonnepanelen: (1) eerst op daken en gevels van gebouwen,(2) dan onbenutte terreinen zonder natuurwaarden in bebouwd gebied en (3) vervolgens infrastructurele werken met bijbehorende gronden (mits de laatste zonder natuurwaarden) in bebouwd gebied, en (4) tot slot in het landelijk gebied op gronden met geen of zeer weinig belang voor vogels en andere natuurwaarden.
• Bij de aanleg van zonneparken dient de wettelijke bescherming van vogels en hun leefgebieden te allen tijde in acht te worden genomen. Dit betekent dat voldaan wordt aan de regels die gelden voor bescherming en herstel van vogels en hun leefgebieden in Natura 2000-gebieden en weidvogelgebieden. Daarnaast moet altijd worden voldaan aan de algemene regels die overal in Nederland gelden voor de bescherming van vogels, hun nesten (gedurende het broedseizoen, maar ook daarbuiten voor soorten die hun nest jaarrond gebruiken) en rustplaatsen. Dit omvat ook de bebouwde omgeving en locaties als zandwinplassen die vaak belangrijke rust- en slaapplaatsen zijn voor vogels.
• Vogelbescherming vindt dat locatiekeuze, ontwerp en beheer van zonneparken altijd zo moet worden vormgegeven dat negatieve effecten worden vermeden en er zo veel mogelijk positieve effecten worden gerealiseerd voor natuur.
• Vogelbescherming vindt dat er optimaal gebruik moet worden gemaakt van bestaande kennis over gunstige opstellingen en technologieën om de natuur te ontzien en versterken. Vogelbescherming vindt dat onafhankelijk onderzoek en monitoring, betaald door de overheid en zonne-energie industrie, moet bijdragen aan het vergroten van de kennis over de effecten van zonne-energieparken op vogels, de effectiviteit van mitigatie- en compensatiemaatregelen en het vinden van technologische oplossingen. Vogelbescherming vraagt alle betrokken partijen om bij de uitvoering van maatregelen binnen de bebouwde omgeving deze zoveel mogelijk natuurinclusief uit te voeren. Dat kan onder andere door combinaties van zonnepanelen en 'groene' daken en het creëren van nestgelegenheid voor vogels en voorzieningen voor vleermuizen in gebouwen.
• Vogelbescherming is voorstander van het versterken van natuur om de effecten van klimaatverandering zoals hittestress, droogte en wateroverlast, het hoofd te bieden. Het plaatsen van zonnepanelen op natuurgevoelige locaties tast de kwaliteit van de natuur aan, terwijl robuuste natuur nu juist het antwoord is op de negatieve effecten van klimaatverandering. Robuuste natuur draagt ook bij aan het mitigeren van de effecten van klimaatverandering voor de mens (droogte, hittestress en wateroverlast).

• Vogelbescherming komt op voor de belangen van vogels bij plannen voor (grootschalige) zonneparken in natuurgebieden en andere locaties die belangrijk zijn voor vogels . De inzet hierbij is om alle belangrijke vogelgebieden zo veel mogelijk te vrijwaren van zonneparken en in te zetten op maximale mitigatie van de effecten in andere gebieden. Dit doen wij door wetenschappelijke onderbouwing, voorlichting, overleg, lobby en indien nodig via juridische procedures.
• Vogelbescherming zet zich bij de aanleg van zonneparken in voor het zoveel mogelijk natuurinclusief uitvoeren van maatregelen.
• Vogelbescherming heeft de Gedragscode Zon Op Land ondertekend, waarin zorgvuldige locatiekeuze, natuurinclusiviteit en borging daarvan op de lange termijn als uitgangspunten zijn opgenomen.