Standpunt Westerschelde

Het Westerschelde-estuarium bevindt zich al vele jaren in een zeer ongunstige staat van instandhouding. De aanwezige natuurwaarden en het natuurlijke evenwicht van het meergeulensysteem staan sinds lange tijd onder druk door menselijke ingrepen zoals inpoldering, bedijking, verdiepingen van de vaargeul en aanleg van haven- en industrieterreinen. Als gevolg daarvan zijn grote arealen getijdengebied verdwenen. Er is minder ruimte voor schorren en vooral slikken en zandplaten (gebieden die bij vloed overstromen en bij eb droogvallen). Deze gebieden zijn essentieel voor de tienduizenden trekvogels die van de Westerschelde afhankelijk zijn als broed-, foerageer- of overwinteringsgebied.

Maar ook andere zeldzame planten en dieren die afhankelijk zijn van deze getijdennatuur komen in het nauw. Nederland en Vlaanderen hebben daarom afspraken gemaakt over maatregelen voor natuurherstel. In 2005 werd een verdrag gesloten waarin werd vastgelegd dat er voor natuurherstel minimaal 600 hectare ontpolderd zou worden. In Vlaanderen zijn de meeste natuurherstelmaatregelen afgerond, maar de uitvoering in Nederland is ernstig vertraagd: er is lokaal veel weerstand en de politiek durft daardoor haar eigen besluiten niet uit te voeren. Vogelbescherming Nederland is altijd blijven aandringen op het volledig uitvoeren van de afgesproken natuurherstelmaatregelen. Met resultaat: in 2020 is een start gemaakt met het ontpolderen van de Hedwigepolder. De Hedwigepolder zal waarschijnlijk eind 2023 weer onder invloed van getij staan.

• Vogelbescherming Nederland is van mening dat de natuurwaarden in de Westerschelde in een gunstige staat van instandhouding moeten worden gebracht en gehouden. Ontpoldering door het landinwaarts verleggen van dijken is de enige manier om duurzaam en effectief de problemen op te lossen waarmee het estuarium te kampen heeft, zoals is gebleken uit alle wetenschappelijke studies die in de afgelopen decennia zijn uitgevoerd.
• Vogelbescherming vindt dat de afspraken over natuurherstel in de Westerschelde volledig dienen te worden nagekomen, in overeenstemming met het Scheldeverdrag en de Vogel- en Habitatrichtlijn. Dit betekent dat Nederland op korte termijn minimaal 600 hectare aan nieuwe getijdennatuur moet creëren, waarvan 300 hectare door ontpoldering van de Hedwigepolder en 300 hectare ontpoldering in het zoute middengebied.
• Vogelbescherming is van mening dat het alternatievenpakket dat is bedacht door de provincie Zeeland voor de ontpoldering in het zoute middengebied (waaronder buitendijkse maatregelen in de vorm van bekribbingen) niet voldoet, omdat het haaks staat op het uitgangspunt dat ruimte moet worden gegeven aan de rivier en dus meer kwaad dan goed doet.
• Vogelbescherming vindt dat verdere verdiepingen van de vaargeul in de Westerschelde niet mogen plaatsvinden zolang de staat van instandhouding van het estuarium ongunstig is.
• Vogelbescherming onderkent het belang van de Westerschelde voor scheepvaart, industrie en recreatie, maar vindt dat die functies en natuur beter in balans moeten worden gebracht.

• Vogelbescherming probeert de uitvoering van het natuurherstel door ontpoldering te realiseren en de voortgaande achteruitgang van het estuarium te stoppen. In eerste instantie door wetenschappelijk onderbouwing, voorlichting, overleg en lobby. Indien er geen andere mogelijkheden zijn, probeert Vogelbescherming Nederland het natuurherstel te realiseren via juridische procedures.
• Vogelbescherming zet zich in voor het vinden van de best mogelijke oplossingen voor natuur, economie en veiligheid en is bereid om samen te werken met alle betrokken partijen. We nemen deel in de Schelderaad, het adviesorgaan van de Vlaams-Nederlandse Schelde Commissie. We denken daarbij in kansen. Het creëren van nieuwe vogelrijke getijdenatuur is aantrekkelijk voor toeristen en biedt daarmee kansen voor de recreatiesector. Het creëren van meer schor en slik zorgt ook voor minder verstoring door recreatie op nu zeer gevoelige plekken. Nieuwe schorren en platen voor de dijken dragen bovendien bij aan de veiligheid van de zeewering omdat ze golfslag breken. Ook voor de havens en industrie is een gezond estuarium dat tegen een stootje kan van essentieel belang.
• Vogelbescherming is bereid om compromissen te sluiten met (lokale) overheden om de recreatie en natuur meer in balans te krijgen, mits significante verstoring van vogels op adequate wijze wordt voorkomen.

• Ons standpunt en oplossingen zijn gericht op de lange termijn. Ondertussen staan de vogels in het estuarium onder grote druk. Oplossingen die bijdragen aan behoud en bescherming van de vogelpopulaties op de korte termijn, ondersteunen wij, mits het geen verdere verslechtering van het estuarium als systeem betekent. Zo hebben we samen met het Zeeuwse Landschap een zoutpan aangelegd in het project Waterdunen voor de strandbroeders.