Een jaar Vogelbescherming

Vogels bevinden zich overal, niet alleen in natuurgebieden. Daarom maken we ons óók druk over de natuur in de stad en op het platteland. Vooral in het landelijk gebied kent Nederland een akelig lage biodiversiteit. Op veel manieren proberen we hier iets aan te doen. Ook door de inzet van lobby en het delen van kennis. Belangrijk in dat kader was de verdere uitwerking van het concept Basiskwaliteit Natuur, waarmee we gemeenten en provincies een instrument in handen hebben gegeven om de biodiversiteit te verhogen. Niet alleen essentieel voor de soortenrijkdom, zeker ook voor onze eigen gezondheid. 

In de stedelijke omgeving zetten we alle mogelijke middelen in om natuurinclusief bouwen tot standaardpraktijk te verheffen - waar dan onder meer huismus en gierzwaluw van profiteren. Dat leidde bijvoorbeeld tot aangenomen Kamermoties, maar ook tot de uitreiking van prijzen aan succesvolle voorbeeldprojecten. 

Voor de weidevogels haalden we afgelopen jaar een groot succes samen met onder meer initiatiefnemer Pieter Winsemius. Het Aanvalsplan Grutto werd breed omarmd en er kwam financiering tot 2027. Daarmee kunnen hoogstnoodzakelijke maatregelen worden getroffen. Voor een echte omslag – landbouw met meer oog voor natuur – blijven we ons de komende jaren hard maken. 

Vogelbescherming doet mee met een internationaal project om de biodiversiteit op akkers te vergroten onder de naam PARTRIDGE. In Nederland lukt dat in onze voorbeeldgebieden heel goed. Zo goed, dat de maatregelen ook elders in het land navolging krijgen.

Voor het eerst werd in Nederland een Natura 2000-gebied aangewezen op voorspraak van een natuurorganisatie. Vogelbescherming heeft ervoor gezorgd dat in de Noordzee de Bruine Bank – een eldorado voor zeevogels zoals alken en zeekoeten – nu bescherming geniet. Het gebied is zo groot als het IJsselmeer. 

Op de Nederlandse stranden lukt het dankzij vrijwilligers steeds beter kwetsbare strandbroeders te beschermen, zoals strandplevier, bontbekplevier en dwergstern. Het project Wij & Wadvogels begint ook steeds meer op stoom te komen. Een mooi resultaat is het vergroten en verbeteren van het Hegewiersterfjild, een ware trekpleister voor wadvogels en weidevogels.  

Verder heeft Vogelbescherming uit alle macht geprobeerd in 30 zogeheten energieregio’s de opwekking van duurzame energie in goede banen te leiden. Windmolens en zonnepanelen bieden geen groene energie als hun plaatsing ten koste gaat van de natuur. Deze race is nog niet gelopen. 

Vogelbescherming zet zich actief in voor trekvogels. Zo wonnen we opnieuw een rechtszaak in Zuid-Holland (samen met onder andere de Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland), waar de provincie grote aantallen smienten wilde laten afschieten die in ons land overwinteren. 

Veel vogelsoorten die bij ons broeden trekken naar Zuid-Europa en West-Afrika, of nog verder. In BirdLife-verband – onze koepelorganisatie die actief is in 116 landen – zetten we ons in voor veilige plekken langs de gehele trekroute. Afgelopen jaar hebben we geholpen de continuïteit te waarborgen van collega-organisaties in Afrikaanse landen. Door de pandemie kwamen veel beschermingsprojecten in zwaar weer. Met soms hele praktische hulp – toegang tot internet, verzekeringen, laptops – konden deze organisaties, zoals in Mauritanië toch doorwerken.

In Portugal ondersteunen we de BirdLife Partner die een rechtszaak heeft aangespannen tegen de bouw van een groot vliegveld in de Taag-monding. Precies waar onze nationale vogel, de grutto, pleistert op weg naar Afrika. De openbaar aanklager bleek het met onze bezwaren eens, wat een mooie stap kan zijn richting een alternatieve locatie. Vogelonderzoekers zetten intussen hun beste been voor om de onderbouwingen aan te leveren. 

Behalve het opzetten, uitvoeren en bepleiten van gerichte beschermingsprogramma’s zet Vogelbescherming zich ook in om mensen te laten genieten van vogels en bieden we mogelijkheden aan om ook actief te worden als beschermer, in eigen tuin of als vrijwilliger.  

Enkele voorbeelden uit 2021 in dit kader waren de lancering van een ‘digitale excursieleider’ met daarin 30 vogelkijkroutes tijdens de Nationale Vogelweek, een aantal reeksen met podcasts en zuivelwijzer.nl, waarmee iedereen verkooppunten kan vinden van weidevogelvriendelijke zuivel. Ook is het gelukt heerlijke Savannezeep op de markt te brengen, zodat Nederlandse consumenten bij aankoop rechtstreeks bijdragen aan natuurherstel in de Sahel (zie birdsbeesbusiness.nl). 

Als onderdeel van kijkcijferkanon Beleef de Lente (> 1,7 miljoen mensen) bieden we nu ook online natuurlessen aan voor leerkrachten via het platform LessonUp met filmpjes, interactieve quizzen en doe-opdrachten. Eerder al waren die beschikbaar voor dat andere succesvolle publieksevenement: de Nationale Tuinvogeltelling.