Nico leefde vier jaar tussen 25 ransuilen: de pieken en dalen

Volledig uit het niets, streek in 2018 een grote groep ransuilen neer in Nico's tuin in Wageningen. Een boom bij zijn huis zou de komende jaren elke herfst en winter hun rust- en slaapplaats worden. Het was betoverend, zijn leven stond in het teken van de uilen. Maar toen ze die eerste avond landden, kon hij niet vermoeden in welke achtbaan van emoties en gebeurtenissen hij terecht zou komen. Nico maakte dingen mee die hij niet voor mogelijk had gehouden.

“Het eerste jaar toen de ransuilen kwamen, dacht ik ‘wat is dit?!’ Het waren er zóveel. Het allermooiste was het wegvliegen ’s avonds voor de jacht. De uilen hadden dan de hele dag stilgezeten en begonnen zich eerst te strekken en uit te schudden. Dan vlogen ze een kort stukje naar een andere boom: de warming up. Begon een uil zich helemaal uit te rekken, dan wist ik dat hij zou wegvliegen en ging ik onder de boom staan. Ze laten zich zo’n beetje vallen als ze vertrekken, dan maken ze een glijvlucht en komen laag en geruisloos over je heen. Ik was betoverd.”

“Ik stond er weer als ze ’s morgens terugkeerden. Ik moest vroeg op voor mijn werk en dan vond ik het zo mooi om te zien wie al binnen was en waar iedereen ging zitten. Ik beschouwde ze als huisdieren en mocht getuige zijn van een deel van hun leven.”

“Na twee jaar relatieve rust, met een enkele geïnteresseerde vogelaar, ging onze achterbuurman naar de krant en Hart van Nederland. Toen werd de locatie van de uilen per ongeluk bekendgemaakt, want het naambordje van de steeg kwam op televisie. Dat veranderde veel.”

“Er kwamen drommen mensen naar de ransuilen kijken. Op één kerstdag telden we er zevenhonderd. Sommigen kwamen elk jaar met kerst. Ieder weekend telden we honderd tot tweehonderd belangstellenden. Mijn zoons waren er niet blij mee, want sommigen waren echt respectloos.”

“Sommige mensen liepen ongevraagd onze tuin in. Ze braken de paaltjes van het hek, zodat ze er tussendoor konden of er overheen. Ik bleef altijd netjes. ‘Ik weet dat u enthousiast bent, maar er staat niet voor niets een hek, maak nog even deze foto en ga dan terug.’ Toch gingen ze soms door het lint. Ik heb twee keer daadwerkelijk klappen gekregen, dat was het ergste. Zo iemand vond dan dat het zijn recht was om in mijn tuin te fotograferen. Anderen gingen even weg en kwamen terug zodra ik naar binnen ging.”

“Mensen stonden ook met verrekijkers en camera’s ons huis in te kijken. In het begin is dat nogal wennen. Ik was me constant bewust van alles wat ik deed. De mensen komen voor de uilen, maar gluren ook af en toe erlangs, wat zien ze dan bij ons binnen? Het is natuurlijk raar, dat je je tuindeuren openslaat en recht in al die lenzen kijkt. We pasten het leven er niet op aan, maar ik wil wel dat mensen zich bewust worden van de ‘andere’ kant van het kijken naar ransuilen in iemands tuin.”

“De gemeente plaatste alleen een bord dat men vijftien meter afstand moest houden. We spanden linten door het weiland naast ons huis. We hingen bordjes op: ‘ga hier alsjeblieft niet voorbij, dit is vijftien meter, achter het lint mag je foto’s maken’. Maar fanatiekelingen haalden het lint weg of trokken paaltjes uit de grond. En als er één kwam, volgden er meer. Daar werden de uilen onrustig van, dan vlogen ze weg en dat wilde ik voorkomen. Ransuilen moeten overdag rusten en opladen om ’s nachts te kunnen jagen.”

“Ik plaatste borden met informatie over de ransuilen en hoe bijzonder die rustplaats eigenlijk was. Dat werkte. Als je mensen respect meegeeft voor wat ze zien, dan zijn ze rustiger. Educatie bleek de beste bescherming voor de uilen. Daar ging het mij om, niet om mezelf. Als je uitlegt hoe slecht een flitser is voor de gevoelige ogen van een uil, houden mensen er rekening mee. Ze hebben vaak geen idee. Ik hoop dat de ‘uilentoeristen’ met meer liefde en respect voor natuur weggingen dan dat ze kwamen.”

“Ondanks alles was het in één woord fantastisch. In mijn tuin stond ik tussen de uilen, ze zaten overal om me heen en zijn supermooi. Soms zijn ze smal, soms zijn ze een beetje dik en soms komt er een braakballetje uit of roepen ze wat. Ik werd er rustig van en was veel bij ze, vooral in de weekenden. Ik wilde thuis niet weg als ze er waren. Vooral het laatste jaar voelde ik echt een band. Als ze in het najaar terugkwamen na het broedseizoen… dat was een supergoed gevoel.”

“En laat ik voorop stellen: met 90 procent van de mensen ging het goed, die begrepen dat ze rustig moesten zijn. De echte vogelliefhebbers waren altijd respectvol.”

“Zeker. Aan twee kanten van het huis was een soort gracht. Vanachter het water kon iedereen prachtig kijken, dat was prima. Ik had zelfs lange tijd een bord hangen met mijn verwachting van de tijd waarop de uilen zouden uitvliegen. Mensen stonden massaal aan de overkant van het water te wachten. Muisstil, dat had ik gezegd, want dan komen de uilen over je heen vliegen. En dat gebeurde. Als je zo’n ontroerend moment met anderen kunt delen, dat is onbeschrijfelijk.”

“De rustboom van de ransuilen waaide om. Het was verschrikkelijk. Ze zitten nu wat verspreid, maar ik vertel niet waar. Kort erna zijn wij verhuisd naar Zeeland en ik mis ze wel. Een klein lichtpuntje: onder de wortels van de omgewaaide boom is een beverstelletje ingetrokken. Ze wonen er nog en hebben er jongen gekregen. We rijden weleens terug naar het oude huis in Wageningen en soms zien we dan nog een of twee uilen in de omgewaaide boom. Het is goed zo, ik heb er vrede mee.”