Zeevogel-eldorado Bruine Bank definitief aangewezen als Natura 2000-gebied

De Bruine Bank is een zandbank in de Noordzee op ongeveer 80 km ten westen van IJmuiden. Deze ondiepe plek in de Noordzee is rijk aan vis, bodemleven en een groot aantal zee- en kustvogels. De aanwijzing van de Bruine Bank is noodzakelijk om aan de internationale verplichtingen te voldoen die voortvloeien uit de Vogelrichtlijn, zoals is bevestigd door de minister van LNV naar aanleiding van de procedure die Vogelbescherming Nederland daarover in 2018 en 2019 heeft gevoerd.  

De Bruine Bank is aangewezen voor zes vogelsoorten: alk, zeekoet, dwergmeeuw, grote jager, grote mantelmeeuw en jan-van gent. Het aanwijzingsbesluit bepaalt dat het doel voor deze soorten is gericht op het behoud van de omvang en kwaliteit van het leefgebied en de populaties. De Bruine Bank is in de winter een belangrijk foerageergebied en in het najaar een belangrijk migratiegebied voor deze soorten.

Het aangewezen Natura 2000-gebied heeft een oppervlakte van 136.548 hectare, waarmee het ongeveer even groot is als het landoppervlak van de provincie Utrecht. Het gebied heeft kaarsrechte grenzen (dat maakt de handhaving van de regels makkelijker), waarbij de westrand overeenkomt met de maritieme grens met het Verenigd Koninkrijk.

De Bruine Bank is als Vogelrichtlijngebied onderdeel van het Natura 2000-netwerk op zee. Daarvoor geldt een strikt natuurbeschermingsregime. De rijksoverheid moet een beheerplan vaststellen voor het gebied, waarin instandhoudingsmaatregelen staan én maatregelen om verslechtering en significante verstoring van de aangewezen vogelsoorten te voorkomen. Een ander belangrijk gevolg is dat menselijke activiteiten uitsluitend zijn toegestaan als er zekerheid is dat die geen significant negatieve effecten hebben op de vogelsoorten waarvoor het gebied is aangewezen.  
De effecten van het strikte beschermingsregime zijn al te merken. Het is aanleiding geweest om de Bruine Bank te vrijwaren van windparken. Er zijn ook maatregelen in voorbereiding om beperkingen op te leggen aan de staand want visserij in het gebied, omdat die kan leiden tot bijvangst van vogels en aantasting van hun voedselvoorziening. 

De Bruine Bank en drie andere Vogelrichtlijngebieden op zee (Noordzeekustzone, Voordelta en het Friese Front) maken onderdeel uit van het Natura 2000-netwerk. Er zijn echter nog meer gebieden op zee die in aanmerking komen voor deze beschermde status. Het gaat om de gebieden die bekend staan als Hollandse Kust, Vlakte van de Raan, Klaverbank, Doggersbank, Borkumse Stenen en Centrale Oestergronden. Onderzoek is in uitvoering om vast te stellen of deze gebieden voldoen aan de selectiecriteria voor aanwijzing als Vogelrichtlijngebied. Dit onderzoek is een direct gevolg van de afspraken die zijn gemaakt in het Noordzeeakkoord.