Kleuren maken de man

Wie herinnert zich nog de slonzige vogels van het einde van de zomer? Afgeragde veren na een zwaar broedseizoen. De kleuren dof, het verenpak verfomfaaid. Als de merels, koolmezen en pimpelmezen in de tuin zich al lieten zien dan leken het bleke versies van hun vroegere zelf. Soms dacht je misschien zelfs dat het om andere vogelsoorten ging, zo anders gekleurd konden ze eruit zien. Een effect van de rui en slijtage van de veertoppen waardoor onderliggende kleuren op de veren zichtbaar worden.

Hoe anders is dat nu. In de zon lijken sommige vogels bijna licht te geven zo mooi zijn de kleuren van de veren in deze tijd van het jaar. Neem de koolmees. Het zwart op de kop is nu gitzwart en glanzend, de witte wangvlek is spierwit en ook de kleurintensiteit van het geel op de buik en het mosgroen op de rug is dieper. De kleurvlakken zijn ook haarscherp van elkaar gescheiden. Dat kun je goed zien aan de witte wangvlek die nu helemaal scherp is omrand door zwart en er uitspringt als een wit stoplicht.

Hetzelfde geldt voor de pimpelmees. De kleuren spatten er vanaf. Kijk eens met een verrekijker naar het subtiele zwarte oogstreepje dat over de witte kop van de pimpelmees loopt. Nu in het voorjaar is die lijn heel duidelijk. En let ook op de ultraviolette blauwe kruin: als de zon erop schijnt lijkt die soms te fonkelen. De pimpelmeesman zal wel moeten, want hoe mooier en perfecter het verenkleed eruit ziet, hoe duidelijker het signaal aan de pimpelmeesvrouwen: deze man is op en top fit and ready to rock.

Natuurlijk moet het verenkleed ook perfect zijn om goed te kunnen vliegen en warm te blijven. Maar de knallende kleuren zijn toch vooral bedoeld als liefdessignaal. Gaat een mannetje vink op Tinder, dan wordt hij genadeloos weggeswiped als zijn borst niet helder oranjerood is. Rood is de kleur van de liefde en de vinken weten het. Zoek in de lente een vink en zie hoe de mannetjes met de intens gekleurde borst vooruit lopen te pronken.

Kampioen borst vooruit in de tuin is overigens de roodborst. Hoe dieper de kleur rood hoe eerder de dames in katzwijm vallen, hoewel een roodborst eigenlijk meer een oranje borst heeft. Hoe dan ook, dit is de tijd van het jaar dat elk borstveertje vol op kleur moet zijn. Shinen moet ie!

Maar er is altijd een overtreffende trap. De spreeuw lijkt in het voorjaar opeens te zijn getransformeerd tot toverbal. Als de zon op de veren valt, zie je een explosie van paarse, blauwe en groene kleuren. Bekijk je de spreeuw van heel dichtbij door de kijker dan verandert je verrekijker in een soort caleidoscoop vol parelmoeren tinten. De zo gewone spreeuw zet zichzelf uitbundig in de voorjaarsetalage.

Maar ook hier geldt, elk veertje moet onberispelijk glanzen anders is ook hij kansloos bij de dames. En dus doet de spreeuw er nog een schepje bovenop. Hij houdt het niet alleen bij verenpracht, maar gooit ook zijn zang én een gekleurde snavel in de strijd. Onder invloed van hormonen verkleurt de zwartgrijze wintersnavel naar een felgele zomersnavel. Alles om nog meer in de gunst te komen bij het andere geslacht.

De snaveltruc is trouwens een kunstje dat door meer tuinvogels wordt verstaan. Zelfs door de huismus. Zijn zwarte borst en vleugelstrepen maken de man onweerstaanbaar voor vrouwenmussen, maar ook zijn snavel verandert: van grijze wintersnavel naar zwarte zomersnavel. Niet spectaculair misschien, maar voor mevrouw mus voldoende.

Die andere geliefde tuinvogel moet het qua kleuren niet van zijn gekleurde veren hebben. De merel verleidt dames behalve met zijn zang en zijn fluweelzwarte pak vooral met zijn geeloranje snavel. Die snavel wordt naarmate de merelman ouder wordt, steeds langer en de dieper van kleur. En als hij dan ook nog zijn felgele oogring in de strijd gooit, smelt zelfs het meest onverschillige merelvrouwtje. Dat wordt weer een vol nest dit jaar!

Dus pak de verrekijker op en bekijk de tuinvogels dit voorjaar eens van dichtbij. Zie hoe mooi, sprankelend en subtiel de voorjaarskleuren zijn. Zie hoe de veren glanzen, de snavels kleuren en volop het hof gemaakt wordt. Een feestje in je eigen tuin. En dan moeten de voorjaarsconcerten nog écht beginnen.