Vliegende ratten en krijsende schijterds

Mooierds, zoals koolmees, merel en roodborst, ziet iedereen graag en zijn welkom in elke tuin. Maar er zijn ook vogels waarover het klachten regent bij Vogelbescherming. Vogelbescherming zeggen we dan, maar leggen toch uit hoe mensen op een vogelvriendelijke manier kunnen omgaan met hun overlast-beleving, zonder de wet te overtreden.

Hier wat meer over deze underdogs onder de vogels. Wie zijn dat eigenlijk? Hebben ze misschien ook hun eigen, bijzondere verhaal?

Eigenlijk alle duivensoorten ziet u doorgaans liever komen dan gaan in de tuin, want ze eten al het vogelvoer op. Stadsduiven moeten het al helemaal ontgelden, de vliegende ratten, terwijl het wonderlijke vogels zijn. Van oorsprong heten ze rotsduif en leven ze in rotsachtige gebieden. We hielden ze als huisdier, lieten ze ontsnappen en zij betrokken onze steden. Die hoge gebouwen waren het meest rotsige dat ze hier vinden konden.

Maar de stadsduiven deden meer. Ze wisten zich briljant aan te passen aan de vervuiling met zware metalen die gebruikelijk is in steden, zo lezen we in Darwin in de stad. Stadsduiven zijn in staat dit gif te binden aan de stof melatonine in hun donkere veren. Hoe donkerder, hoe beter, dus de donkerste duiven overleven en krijgen jongen. Hierdoor wordt de stadsduif als soort steeds donkerder en beter bestand tegen vervuiling.

Meeuwen zijn ook allemaal brutale, agressieve ellendelingen. Als we sommigen van u mogen geloven. Ze broeden op daken en vallen iedereen aan die in de buurt komt, ze pikken het eten uit je hand, krijsen en schijten blijkbaar ook nog eens alles onder. Waaróm ze in de stad leven en tips tegen overlast vindt u in de factsheets kleine mantelmeeuw en zilvermeeuw. Hier vooral wat reden voor bewondering.

Wist u bijvoorbeeld dat meeuwen erg zorgzame ouders zijn? Heeft u ooit die grote rode vlek gezien op de snavel van de zilvermeeuw en kleine mantelmeeuw? Zodra de jonge meeuwtjes uit het ei komen, pikken ze tegen die rode plek en worden dan gevoerd met voedsel uit de maag van de ouders. Klein zijpaadje: één van de vroege onderzoeken van Niko Tinbergen, bioloog en grondlegger van het gedagsonderzoek, richtte zich op dit fenomeen. Dit boeiende meeuwengedrag was dus de start van een lange, leerzame reeks gedragsonderzoeken.

De meeuwen-ouders verdelen alle taken gelijk: voeren, voedsel zoeken en broeden. En ze beschermen samen het nest tegen rovers en mensen. Trouw zijn ze ook nog: jaar na jaar van hun lange leven - ze kunnen wel 30 worden - zoeken ze elkaar weer op.

Na de broedtijd verzamelen spreeuwen zich op grote slaapplaatsen. In het najaar komen daarbij vanuit Noord- en Midden-Europa ook nog extra spreeuwen naar ons land. Rond de slaapplaatsen vormen zich dan dichte wolken van duizenden spreeuwen. "Mooi, mooi, ik doe geen oog dicht met al die drukte en ze kakken mijn auto onder, de lak is helemaal naar de knoppen!" gaat het dan aan de andere kant van de lijn.

Maar, wist u dat spreeuwen steeds controleren of mogelijke vijanden oogcontact maken? Zolang dat niet gebeurt, weten de spreeuwen dat ze relatief veilig zijn, want roofdieren kijken altijd intens naar hun prooi voor ze aanvallen. Zulke subtiele signalen kunnen ze dus oppikken. Bijna net zo knap als het zwermen dat ze doen in enorme aantallen zonder ooit te botsen.

En zo zijn er nog hele reeksen vogels die regelmatig in het verdomhoekje zitten, terwijl ze eigenlijk beter verdienen. Eksters, kauwen en alle andere kraaiachtigen, kleine bruine vogeltjes of ganzen. Observeer ze eens, zie ze voor wat ze zijn, erken hun talenten en hun rol in het grote geheel. Want niet één schakeltje is misbaar in het systeem waarin ook wij leven.