Navigatie overslaan
Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom Alle berichten
Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom Ruud van Beusekom

Door Ruud van Beusekom
Vogelbescherming Nederland

Nu te zien: de blauwe kiekendief

Geplaatst op 23 januari 2025

Als broedvogel is de blauwe kiekendief bijna verdwenen, maar in het winterhalfjaar komen we hem nog tegen. Het volwassen mannetjes is onmiskenbaar en lijkt in het geheel niet op een vrouwtje of een jong mannetje.

Een fijn beeld: een volwassen mannetje blauwe kiekendief – als een meeuw, zo licht blauwgrijs – dat in lage, wiegelende vlucht over het kale, winterse land jaagt. Open land, dat wel. Want alleen daar kan hij terecht met deze jachttechniek. Vooral laag moerassig land met riet en pitrus, open duin en heide, maar ook wel akkers en weilanden. Als er maar genoeg prooi is: muizen, vooral veldmuizen en zangvogels, waaronder graspiepers.

Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom Bijna volwassen mannetje blauwe kiekendief. Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom

Verrassing

Tijdens het jagen volgt de blauwe kiekendief vaak lijnen in het landschap: dijkjes, sloten, rietkragen, bouwvoren of akkerranden, waarbij de blauwe kiek het van de verrassing moet hebben. Voor een achtervolgingsvlucht zoals haviken, sperwers en valken doen is een kiekendief te traag. In een snelle reactie en met zijn lange poten grijpt hij een wegschietende muis of een te laat opvliegende zangvogel. Zijn ogen zijn scherp en ook zijn gehoor is uitstekend. Kiekendieven hebben net als uilen een krans van smalle, stijve veren op de kop en kunnen daarom beter horen dan andere roofvogels.

Uilachtig

Het volwassen mannetje is grotendeels blauwgrijs en wit van kleed en heeft uitgebreid zwarte vleugelpunten. Zijn ogen zijn lichtgeel. De kop is zoals gezegd uilachtig. Dat uilachtige heeft het vrouwtje blauwe kiekendief ook, nog versterkt door het bruine kleed. Opvallend kenmerken zijn verder de witte stuit, gebandeerde staart en ondervleugels. Ook jonge mannetjes in hun eerste levensjaar dragen dit kleed. De meeste blauwe kiekendieven die je ziet zijn vrouwtjes en jonge vogels, volwassen mannetjes maken maar een klein deel uit. Dat komt omdat die dichter bij het broedgebied overwinteren en omdat de sexratio ook wel wat scheef is in het nadeel van mannetjes.

Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom Volwassen vrouwtje blauwe kiekendief. De kop is uilachtig, het kleed bruin. Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom

Slapen met z’n allen

Buiten de broedtijd houden blauwe kiekendieven er gezamenlijke slaapplaatsen op na van soms wel tientallen blauwe kiekendieven, afhankelijk van de voedselrijkdom van de verre omgeving. Ze slapen op de grond, liefst tussen hoge graspollen. Het is adembenemend om ‘s avonds bij een kiekendiefslaapplaats te kijken.

Vogelakkers

De blauwe kiekendief is na een piek in de aantallen broedparen aan het einde van de vorige eeuw, sterk achteruit gegaan als broedvogel en nu zelfs vrijwel verdwenen. Het heeft er alle schijn van dat teveel (vooral jonge) vogels de herfst en winter niet overleven door voedselgebrek. Het huidige, intensieve agrarische gebied heeft te weinig te bieden voor de kiekendieven. Vogelbescherming pleit daarom voor het nemen van maatregelen die het voedselaanbod er kunnen verbeteren. Zoals de aanleg van speciale vogelakkers en wintervoedselakkers, waar ’s winters zaadetende zangvogels (vink, groenling, kneu, geelgors) maar ook muizen naar toe trekken. Uiteindelijk is de weg naar extensievere landbouw de belangrijkste verandering die nodig is voor een duurzame bescherming van de blauwe kiekendief.

Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom Jong (juveniel) mannetje blauwe kiekendief. Blauwe kiekendief / Ruud van Beusekom

Meer weten?

Meer weten over de blauwe kiekendief, zijn bescherming en waar je hem kunt zien? Kijk dan in onze digitale vogelgids

Vogels herkennen

In de webshop van Vogelbescherming vind je alles voor en over vogels. Zoals een vogelgids om ze te herkennen. Bezoek onze winkel in Zeist of onze webshop voor een grote variatie aan de beste vogelgidsen.

Boeken in onze webshop

Help met je mooiste vogelfoto

Help ons met mooi beeldmateriaal het enthousiasme voor vogels te vergroten. Wij maken een selectie en we zetten de mooiste foto's online. Uit deze foto's kiezen we elke maand de allermooiste.

Bekijk de galerij en doe mee