Nu te zien: de roodkeelduiker

Op 11 december jl. beleefde ik een klassieke ‘duikerdag’, in jargon. Binnen twee uur na zonsopgang vlogen er ruim duizend roodkeelduikers langs mijn telpost aan de kust van Texel. Ze vlogen af en aan, maar toch vooral naar zuid. Ook zwommen er tientallen in de kalme zee, vergezeld van futen, aalscholvers, zeehonden en bruinvissen. Dan weet je: er is veel vis. Roodkeelduikers aan onze kust leven vooral van sprot, een haringachtige.

Van de vier soorten duikers in ons land is de roodkeelduiker de kleinste en verreweg de talrijkste – de standaardduiker. Als je hem goed kent, herken je de zeldzamere soorten beter. Want vooral de maar iets grotere parelduiker lijkt buiten de broedtijd erg op de roodkeelduiker. In vlucht zijn ze nog moeilijker herkenbaar, en zo zie je ze aan zee meestal.

Hoewel hij algemeen is, is het goed zien van een roodkeelduiker een gelukje, want hij zit meestal ver uit de kant. Het is een uitgesproken kustvogel, in tegenstelling tot parelduiker en vooral ijsduiker, die beide vaker in het binnenland worden gezien, hoewel ze veel zeldzamer zijn. Heb je er een in het vizier dan valt op dat de duiken opvallend lang duren. En komt ie vaak nog op een heel andere plek weer boven water. Duikers gebruiken bij het duiken hun vleugels niet, zoals alken en veel andere zeevogels wel doen. Hun grote voeten met zwemvliezen zorgen voor sturing en aandrijving.

De niet zo opvallende rode keel hebben roodkeelduikers alleen in het prachtkleed, dat in maart-april te zien is. In die tijd trekken de bij ons overwinterende roodkeelduikers rap naar de broedgebieden, die in Oost-Groenland oostwaarts via IJsland, Spitsbergen, Scandinavië tot in West-Siberië liggen. Ze broeden er langs meren in bossen en in bergen, maar ook in kleine, vaak zeer ondiepe plasjes op de toendra. Ze vliegen dan naar zee om te vissen.

Het staat buiten kijf dat ze die broedgebieden moeten verlaten voordat de barre winter invalt. In het winterhalfjaar verblijven ze daarom aan de kusten van IJsland en van de Oostzee zuidwaarts tot in de Golf van Biskaje, West-Europa. De Noordzeekustzone van ons land is een van de belangrijkste overwinteringsgebieden voor de soort in Europa. Er kunnen wel zo’n 10.000 roodkeelduikers verblijven.