Nu te zien: de bergeend

De vrouwtjes zijn uiterst behoedzaam als ze na een broedpauze om voedsel te zoeken weer hun goed verborgen nesten opzoeken, vergezeld door de waakzame mannetjes. Bergeenden broeden liefst in verlaten konijnenholen, vooral in de duinen. Hun nesten zijn ook te vinden onder rietschoven, onder een stapel hout, in ruigte enzovoorts.

De bergeend heeft een bont, opvallend verenkleed. Maar dan die snavel! Is er een vogel die een nóg rodere snavel heeft dan de bergeend? Die van het mannetje is dieprood, met ook nog eens een flinke knobbel. Het vrouwtje is stemmiger gekleurd en heeft meestal een witte vlek aan de snavelbasis. In juni komen de bergeenden tevoorschijn met hun donsjongen, en die zien er echt heel anders uit. Leuke, zwartwit getekende jonkies. Meerdere families mengen vaak tot crèches van wel tientallen vogels.

De jonge bergeendjes hebben na het uitkomen snel open water nodig om aan voedsel te komen. Mugjes en hele kleine waterdiertjes die ze van de oppervlakte en duikend bemachtigen. Daarvoor moeten ze soms flinke afstanden sjouwen. Bijvoorbeeld op Schiermonnikoog, daar leiden de bergeenden hun jongen van de duinen, door de polder naar het wad. Tijdens die helletocht zijn de jongen erg kwetsbaar voor bijvoorbeeld grote meeuwen, die zo’n bergeendje in één keer inslikken.

In de loop van de zomer groeit een deel van de jongen voorspoedig op. De volwassen bergeenden trekken in die periode allemaal naar de Waddenzee, waar aan de Friese waddenkust tienduizenden bergeenden zich verzamelen om hun verenkleed te ruien. Dat ruiproces is radicaal: de vogels verliezen in korte tijd al hun handpennen, waardoor ze niet kunnen vliegen. Daarom is een veilige, rustige ruiplaats met veel voedsel essentieel voor bergeenden.

Bergeenden kun je op veel plaatsen in het open land tegen komen, niet alleen aan de kust zoals vroeger. Toch is Laag-Nederland bij uitstek bergeendenland; daarbuiten vind je ze vooral langs de rivieren.