“Kraaien zijn voor mij aaibaar”

“Acht jaar geleden werkte ik als vrijwilliger bij een zorgcentrum waar in de tuin vaak een jonge kraai scharrelde. Als ik in de pauze mijn boterham stond te eten, keek ik of hij iets wilde eten. Hij raakte aan mij gewend. Zwarte kraaien trekken elf maanden na hun geboorte uit hun ouderlijk territorium, op een gegeven moment zag ik hem niet meer. Drie laar later kwam ik hem bij stom toeval tegen aan de andere kant van het dorp. Ik kwam op de Kildijk aanlopen, en in plaats van weg te vliegen, kwam deze kraai steeds dichterbij en begon een heel verhaal af te steken. Ik heb foto’s gemaakt en zag thuis bij het inzoomen dat hij boven zijn oog een driehoekig littekentje had, waardoor ik wist dat het dezelfde kraai was.”

“Een kennis wees me erop dat het uniek is dat ik zo’n band heb opgebouwd met een kraai, waardoor ik goede foto’s van hem kan maken en informatie kan verzamelen. Na een jaar dagelijkse bezoekjes had ik zoveel meegemaakt, dat ik een boekje heb samengesteld. En daarna volgden er nog zes.

De kraai had inmiddels een partner gevonden – ik noemde ze Clark en Carole, maar op een gegeven moment drong tot me door dat ze dat jaar helemaal geen jongen hadden gehad. Daarom besloot ik er een jaar aan vast te plakken. Gelukkig hadden ze die lente drie jongen. Nog steeds ga ik dagelijks naar de dijk en ze hebben inmiddels meerdere jongen grootgebracht.”

“Ze zijn erg intelligent. Volgens de nieuwste inzichten ligt hun intelligentie op hetzelfde niveau als van een kind van zeven of acht jaar. Er bestaat veel verschil in het karakter en gedrag tussen kraaien. Bij de kraaienfamilie die ik volg, blijven de jongen het liefst zo dicht mogelijk bij het ouderlijke territorium. In ons dorp zitten tien kraaienparen die onderling de territoria hebben verdeeld. Een jong van Clark en Carole heeft zelfs een gedeelte van het territorium van een ander kraaienpaar veroverd om zich naast zijn ouders te kunnen vestigen.”

“In sagen en volksverhalen is het één grote berg negativiteit over kraaien. Dat is blijven hangen. Zelfs in moderne detectiveseries hoor je kraaiengeluiden op het moment dat de rechercheurs uitstappen op de plek des onheils. Sommige kraaien pakken weleens een jong eendje. Dan moet je je gevoel even uitschakelen. Het hoort bij de natuur. Mensen hebben geen aaibaar beeld van kraaien. Bij mij is dat ook pas veranderd toen ik ze ging volgen.”

“Als ik op de dijk aankom, komen ze meestal naar mij toe. Hun territorium is twee of drie voetbalvelden groot. Soms moet ik een paar minuten wachten tot ze me zien, maar ze duiken vanzelf op. Als ik bij de basaltkeien zit, komen ze vaak naar me toe om te laten zien wat ze gevangen hebben: een Chinese wolhandkrab, rode Amerikaanse rivierkreeft of zoetwatermossel. Daarnaast eten ze insecten en noten. Als ik langskom heb ik meestal een paar pinda’s en gekraakte walnoten bij me. Daar ben ik op een gegeven moment mee begonnen toen ik ze al wat langer volgde, uit dank dat ik ze mag fotograferen. Maar ik heb ze nooit geprobeerd tam te maken. Hoeveel afstand ze willen houden, heb ik altijd aan hun overgelaten. Veel kraaien ken ik al sinds ze uit het nest komen. Ze komen vaak letterlijk voor mijn voeten lopen.”

“Het eerste jaar dat Clark en Carole jongen hadden, maakte ik me zorgen. Ze zaten aan een relatief drukke weg. Ik vroeg me af hoe ze dat gingen oplossen met autoverkeer. De jongen kwamen twee weken te vroeg uit het nest en konden nog niet vliegen. Ze verschuilden zich in de struiken van het plantsoen naast de weg. Zodra er een auto aankwam, sloegen de ouders een alarmroep, die ze ook gebruiken als er een kat of roofvogel aankomt. De jongen blijven dan stokstijf in het gras staan.

Nog zoiets: kraaien hebben besef van leven en dood. In de polder heb ik weleens een kraai een dode vogel zien opeten – het zijn immers aaseters, maar mijn kraaienpaar en hun jongen doen dat niet. Als er in hun territorium een dode vogel ligt, gaan ze kijken en lijken ze in paniek, maar ze eten het niet op. Ik heb dat gezien bij een doodgereden merel, eend, houtduif, en de resten van een tortelduif die door een sperwer gepakt was. Dat is bizar!”