Gek vogelgedrag verklaard

Iedereen mag Vogelbescherming bellen met vragen over vogels: hulp bij het herkennen, nestverstoring, tuintips enzovoort. Veel van die vragen gaan over gek vogelgedrag. Wat doen ze? En waarom? Vier voorbeelden worden hieronder zo goed mogelijk uitgelegd. Dan weet u wat er aan de hand is, mocht u het eens meemaken.

Dagenlang kunnen vogels ermee doorgaan: tegen ramen of spiegels tikken en fladderen. ‘Laat mij erin, laat mij erin’, zegt het roodborstje in het kinderliedje. Maar als vogels tegen een raam tikken willen ze echt niet naar binnen. Sommige mensen denken dat ze bedelen, maar ze willen ook geen eten. Het enige wat ze willen is die rotvogel verjagen die in hun territorium zit!

Het is moeilijk voor te stellen, maar vogels herkennen hun eigen spiegelbeeld niet. Ze snappen niet dat ze zichzelf zien in een raam of spiegel en denken dat hun reflectie een andere vogel is. En in het broedseizoen, is een andere vogel al snel een indringer in hun territorium. Die moet weg. Soms komt het tot heuse gevechten.

De raamtikker heeft dus stress en het is ook nog eens onrustig voor u. Stop dit gedrag daarom door tijdelijk wat tegen de buitenkant van het raam te plakken, zodat het niet meer spiegelt. Het maakt niet uit wat, maar een tip is: doorschijnend, zelfklevend huishoudfolie. Vaak breekt het de spiegeling genoeg, is gemakkelijk te plaatsen en te verwijderen en laat nog wel licht door.

Af en toe krijgen we bij Vogelbescherming meldingen van vogels die de jongen van een andere soort voeren. Dat lijkt raar, want wat voor voordeel heeft zo’n vogel daar nu van? ‘Winterkoning én pimpelmees vliegen in en uit mijn nestkast om te voeren!’, lezen we dan bijvoorbeeld.

Het is zeldzaam, maar komt voor. Vaak zijn de eigen jongen kortgeleden doodgegaan, maar is de voederdrang nog zo groot, dat ze bedelende jongen in een ander nest eten brengen. Ze kunnen die hongerige roepjes gewoon niet weerstaan. Bizar is dat de echte ouders deze vreemdeling bij het nest toelaten.

Ander gek gedrag waar Vogelbescherming vaak over wordt gebeld: kraaien, kauwen of  eksters die met kiezelstenen gooien. Regelmatig met autoschade tot gevolg. Hier wordt het zoeken naar een verklaring wat speculatiever. We weten dat kraaiachtigen soms stenen gebruiken om hun nest te versterken. Of onder stenen naar voedsel zoeken. Het is dus mogelijk dat ze de stenen per ongeluk laten vallen. Maar, vaak lijkt het gooien behoorlijk doelgericht...

We weten ook dat ze bewust noten, eieren of schaaldieren laten vallen om de inhoud te eten. Het loont dus om af en toe iets kapot te gooien. Misschien willen ze gewoon weten of er wat in die steen zit?

Daarnaast is bekend dat kraaiachtigen superslim zijn en flexibele eters. Ze hebben dus vaak hun buik vol en houden tijd over om te spelen. En daarin zijn ze behoorlijk creatief. Misschien gooien ze die stenen gewoon voor de lol en boeit het geluid of het resultaat ze. Prachtig, zo’n ruit aan diggelen. Of wat een stoere en aantrekkelijke kraai ben je als je zoveel lawaai kan maken.

De meest waarschijnlijke verklaring is een combinatie van alle genoemde beweegredenen. En de meest laagdrempelige oplossing: een hoes over de auto.

Ook merkwaardig: mezen die zitten te pikken aan de opening van een nestkast, terwijl die perféct op maat voor ze is. Ze maken hem ook meestal niet groter, ze pikker er slechts her en der wat schilfers af. Waarom ze dat doen? Waarschijnlijk is dit gedrag aan het begin van het broedseizoen een soort ‘overspronggedrag’. Dat is niet logisch lijkend gedrag dat voorkomt uit een intern conflict. Bijvoorbeeld als een dier wil vluchten, maar even graag wil vechten en zich dan ineens maar gaat zitten wassen, terwijl dat natuurlijk niets oplost. Neutraal gedrag, omdat je je even geen raad weet. Herkenbaar voor u als mens?

In het geval van de mezen stimuleren hormonale veranderingen de broeddrang. Normaal gesproken hebben koolmezen hun soortgenoten het liefst niet al te dicht in de buurt. ’s Winters heerst er een duidelijke rangorde en slapen in een nestkast doen ze altijd alleen. De verandering naar het broedseizoen is dan ook groot, met een partner ineens dicht in de buurt, zelfs in dezelfde nestkast!

De koolmees wil dan enorm veel tegenstrijdige dingen tegelijk: broeden, wegwezen, paren, vechten, nest bouwen enzovoort. Hij is dan zo opgewonden en vindt dat allemaal zo reuzespannend, dat hij niet goed weet wat hij moet doen. Dan gaat hij dus maar tikken. Even stoom afblazen...