Bevolkingsexplosie van winterkoningen na kou
Geplaatst op 21 december 2021
Winterkoningen zijn wél koning van de vogels, maar helemaal geen koning van de winter. Sterker, met de verwachte kou dit jaar, kunnen ze massaal doodgaan. Help je ze de winter door? Gelukkig volgt na zo'n strenge winter een ware bevolkingsexplosie van winterkoningen. Lees hier hoe het allemaal zit.
Een oud Nederlands volksverhaal gaat dat de winterkoning koning der vogels werd door een list. De vogels vonden dat ze een koning nodig hadden, net als de landdieren. Wie het hoogst zou vliegen, mocht het worden. De arend won, niemand maakte een schijn van kans. Maar die slimme winterkoning zat óp de arend en vloog vanaf zijn rug omhoog toen de arend echt niet meer kon. Zo vloog de winterkoning het hoogst.
Koning ben ikkik-kik-kik
De andere vogels vonden het niets dat dat kleine, bruine mormel koning werd en hielden zich niet aan de afspraak. De winterkoning moest vluchten voor zijn leven en verstopte zich in een hol. De uil zou het voor altijd bewaken, maar hij viel in slaap. Toen ontsnapte de winterkoning en riep: 'koning ben ikkik-kik-kik-kik'. Toch is hij nog altijd bang voor zijn onderdanen en durft alleen te roepen als hij zeker weet, dat er geen andere vogels in de buurt zijn. Hier hoor je hem.
Koude winter: massale sterfte
De winterkoning dus: klein, parmantig en wát een geluid komt eruit! Maar winterhard is hij niet. Massale sterfte komt dan ook voor tijdens strenge winters. Dat belooft niet veel goeds dit jaar, want de verwachting is dat we een koude, droge winter tegemoet gaan.
Winterkoningen trekken niet zuidelijk, maar overwinteren hier. Genoeg eten vinden om warm te blijven is dan erg moeilijk voor deze insecteneters. Niet voor niets zetten ze alles op alles om zoveel mogelijk jongen groot te brengen in het voorjaar. Compensatie voor de verliezen...
Help de winterkoning de winter door
Als de winter dit jaar inderdaad zo koud wordt als verwacht, ziet het er niet best uit voor de winterkoninkjes. De verliezen worden in het voorjaar wel gecompenseerd, maar leuk is anders. Gelukkig kun je wat doen om ze de winter door te helpen.
- Voer op een paar beschutte plekjes op de grond. Ze houden niet van hoge voerplekken. Liefst gevriesdroogde meelwormen of andere insectenmengsels, maar bij nood stappen ze ook over op zaadjes.
- Hang een nestkastje op voor winterkoningen. Ze broeden er zelden in, maar gebruiken het wel als beschutte rustplek.
Bevolkingsexplosie, hoe dan?
Een ware bevolkingsexplosie van miljoenen jonge winterkoninkjes volgt in het broedseizoen. Dat gaat zo. Mannetje winterkoning maakt flink wat nesten - een stuk of zes - en het vrouwtje kiest de beste. Daarna gaan ze paren, eieren leggen en broeden. Niets aan de hand op het eerste gezicht, maar zodra dat vrouwtje zit te broeden, gaat het mannetje vrolijk op zoek naar meer echtgenotes! Hij heeft tenslotte nesten zat.
Open relaties
Op die manier heeft de winterkoning soms wel drie nesten tegelijk in gebruik. Maar dat is niet alles. Als de jongen zijn uitgevlogen, begint hij weer opnieuw. Vaak met andere vrouwtjes, terwijl de echtgenotes uit het eerste huwelijk een tuintje verder zitten te broeden bij de buurman. Die vrouwtjes hechten blijkbaar net zo min aan een duurzame relatie.
Podcast: de magische winterkoning
Luister ook eens naar deze aflevering van de podcast 'Uitgevogeld' van Quincy van Driesten over de winterkoning. Zoals vaker met oude volksverhalen, zijn er meerdere versies en die van Quincy loopt ietsje anders af. Maar is ook zeker de moeite waard!
Nationale Tuinvogeltelling
De Tuinvogeltelling: jaarlijks tellen tienduizenden mensen de vogels in hun tuin, zodat Vogelbescherming en Sovon informatie krijgen om ze beter te beschermen. Daarnaast is het ontzettend leuk én het is makkelijk, dus iedereen kan meedoen.
Mijn tuin een vogelparadijs
Word jij ook zo blij van vogels in je tuin of op je balkon? Hang je wel eens een vetbolletje voor ze op? Je kunt nog meer doen. Doe de gratis Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven en hoe je deze vogels kunt helpen.
