Vogels beschermen in 2024

In 2024 werd bekend dat er géén enorme hoeveelheid zonnepanelen (4.000 hectare) in het IJsselmeer kwam te liggen. De lobby van Vogelbescherming en andere groene organisaties was daarmee succesvol. Het plan zou zeer schadelijk zijn geweest voor grote groepen vogels die in dat Natura 2000-gebied overwinteren en voedsel zoeken. Echte groene energie is goed voor klimaat én natuur. Ons gezamenlijke alternatieve plan voldoet wel aan die eis.
Lees ook Streep door groot zonne-atollenplan IJssselmeer.

Strandplevieren maken hun nesten op het strand en daar is het heel erg druk met badgasten en hun honden. Gelukkig zijn er steeds meer vogelvrijwilligers die stukjes afgezet strand bewaken en voorlichting geven. In 2024 waren er veel succesvolle strandpleviernesten op een van de Zeeuwse stranden waar zo’n 10% van de landelijke populatie broedt. Zo kan deze vogel voor de rand van de afgrond worden weggehaald. Lees ook Strandbroedersucces Zeeland.

Het duurde lang, maar uiteindelijk heeft de Europese Commissie de klacht van Vogelbescherming over het weidevogelbeleid van de Nederlandse overheid ter harte genomen. De commissie startte in 2024 een zogeheten inbreukprocedure, want Nederland doet te weinig om weidevogels zoals de grutto te beschermen. We hopen dat nu (eindelijk) op echt effectieve maatregelen. Vogelbescherming blijft het zorgvuldig volgen.

De voornaamste problemen van grutto’s bevinden zich in de Nederlandse intensief beheerde weilanden waar ze te weinig jongen groot krijgen. Maar als langeafstandstrekvogel hebben ze op weg naar hun zuidelijke winterkwartieren óók bedreigingen te trotseren. Grutto’s overwinteren veelal in West-Afrika en maken dan vaak een tussenstop in Spanje of Portugal. In de monding van de Taag was een groot nieuw vliegveld gepland. Voor ‘onze’ grutto’s en vele andere soorten een gevaarlijke ontwikkeling. Afgelopen jaar kwam het bericht dat de protesten van de Portugese vogel-en natuurbeschermers succesvol waren: de bouw van het vliegveld bij Montijo is afgelast. Op verzoek van onze Portugese BirdLife Partner organiseerde Vogelbescherming eerder met succes een handtekeningenactie tegen het vliegveld en steunden we hen met geld om een rechtszaak te kunnen voeren. Hoe het precies verder gaat is onduidelijk, maar dit is zeker een gewonnen veldslag.
Lees ook Goed nieuws voor grutto’s: geen vliegveld bij Montijo.

Vogelbescherming heeft met een aantal ontwikkelaars en bouwbedrijven de handen ineen geslagen om bouwprojecten te realiseren waarbij het welzijn van de bewoners hand in hand gaat met dat van de vogels en vleermuizen. In 2024 bereikten we ook overeenstemming met bouwbedrijf Heijmans om samen te werken aan natuur- en vogelvriendelijke wijken. Steeds meer bedrijven nemen hun verantwoordelijkheid en dragen zo ook bij aan het behoud van de biodiversiteit in onze directe omgeving. Zie verder hieronder bij #muszoekthuis.
Lees ook Vogelbescherming en bouwbedrijf Heijmans slaan handen ineen.

Nederland is goed in het aanleggen van waterwerken die ons land veilig houden. Helaas is op veel plekken de natuur en de biodiversiteit het kind van de rekening geweest en vaak nog steeds. Terwijl juist overgangszones tussen land en water een rijke biodiversiteit kennen. Vogelbescherming zet zich in om de vele harde overgangen die Nederland kent te ‘verzachten’, zonder dat daarmee de veiligheid in het geding komt.

Op de Mokkebank, een natuurgebied gelegen aan de Friese IJsselmeerkust, worden moerasgebieden aangelegd met een natuurlijk waterpeil (een laag zomerpeil en een hoog winterpeil). In 2024 gingen de werkzaamheden van start. Dit is goed voor de ontwikkeling van rietland. Daarnaast komt er een vispassage. Deze aanpassingen geven vissen de gelegenheid om te paaien op de Mokkebank. Uitgekomen jonge vis kan er opgroeien en vervolgens naar het IJsselmeer trekken. Uiteindelijk zorgt dat voor een verbetering van de visstand, meer verbinding met het achterland en een aantrekkelijker leefgebied voor vogels, zoals visdief en roerdomp. Zo, ontstaat er meer ruimte voor vogels en vissen en wordt het IJsselmeer weer een stukje natuurlijker. Lees ook Verbonden moerasnatuur Friese IJsselmeerkust geeft vogels en vissen meer ruimte.

Vogels beschermen is een verantwoordelijkheid van iedereen. Gelukkig kan ook iedereen wat doen. In de tuin of op het balkon met vogelvriendelijke beplanting. Of vogelvrijwilliger worden. Of een donatie overmaken. Wat eveneens helpt, is overheden en andere partijen wijzen op hun verplichtingen. Het is helaas vaak nodig. Om iedereen die daar werk van wil maken te ondersteunen, verscheen in 2024 een nieuwe editie van het boek Vogels en de wet, geschreven door de jurist van Vogelbescherming Harm Dotinga. Het is een nuttig naslagwerk voor alle mensen die professioneel met de Omgevingswet te maken hebben, maar ook voor alle Nederlanders die zich actief inzetten voor vogels. Lees ook Een nieuwe wet, een nieuwe editie ‘Vogels en de wet’.

(Lees verder over een groot succes onder het stukje waarin we enkele uitdagingen schetsen die in 2024 op ons pad kwamen.)

Vogelbescherming haalde opgelucht adem halverwege 2024, evenals diverse natuur- en milieuorganisaties in binnen-en buitenland. Op 17 juni 2024 heeft de Europese Milieuraad de Natuurherstelverordening goedgekeurd. Hiermee werd een belangrijke stap gezet in het herstel van natuur en klimaat in Europa. En dat is hard nodig, zo vindt ook Vogelbescherming. Natuurherstelwet aangenomen: historische overwinning voor Europese natuur | Vogelbescherming

Deze overwinning werd mede mogelijk gemaakt door massale publieke steun. In de afgelopen jaren zijn meer dan een miljoen handtekeningen en berichten van burgers verzameld en hebben ruim 6000 wetenschappers, 100 bedrijven, jongerenorganisaties en maatschappelijke organisaties, waaronder Vogelbescherming, zich uitgesproken voor deze natuurherstelverordening.

Lidstaten moeten binnen twee jaar een nationaal herstelplan moeten indienen bij de Europese Commissie. Hierin moeten de lidstaten uiteenzetten hoe zij de verplichtingen uit de Natuurherstelverordening willen uitvoeren. Eén van deze verplichtingen is dat de landbouwecosystemen zodanig moeten verbeteren dat de neerwaartse populatietrends van akker- en weidevogels tegen 2030 een stijgende lijn vertonen. Daarnaast moet de afname van bestuivers tegen 2030 zijn gekeerd. Of deze doelen zullen worden behaald zal door Vogelbescherming op de voet worden gevolgd, maar een weide bomvol bloemen, bijen en boerenzwaluwen kan hierdoor dichterbij kunnen komen.