Kleine karekiet
Eurasian Reed Warbler, Acrocephalus scirpaceus - Rietzangers (Acrocephalidae)
De kleine karekiet is een echte moerasbewoner. De markante, krassende, staccato zang (met altijd een "krr-krr-kiet-kiet-kiet"-achtige strofe) is te horen in de meeste rietstroken. De voorkeur van deze onopvallende bruine vogel gaat uit naar rietlanden, die met de stengels in ondiep water staan. In goede broedgebieden, zoals de laagveenmoerassen in Nederland, kunnen kleine karekieten in kolonies broeden.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Egaal gelig bruin van boven, vuilwit van onderen, verder eigenlijk geen expliciete kenmerken. Een relatief lange snavel is een hulp om hem te onderscheiden van de zeer gelijkende bosrietzanger. Geen verschil tussen mannetje en vrouwtje.
Geluid
Zang is een zeer kenmerkend, vaak niet erg gevarieerd, ritmisch, staccato "krr-krr-kiet-kiet-kiet". Vaak is het niet erg luid, en soms zitten er enkele fluittonen tussendoor.
12,5-14 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Zingt vanaf half april tot eind juli. Broedt van mei tot eind juli/augustus. Het nest wordt voornamelijk door het vrouwtje gebouwd. Ze weeft een diep komvormig nest tussen rietstengels, waarin doorgaans 4 eieren worden gelegd. Het nest is één van de meestgebruikte door de koekoek om haar ei in te leggen. Broedduur 11-14 dagen. Jongen zitten 9-13 dagen op het nest. Na het uitvliegen worden ze nog een tijdje verzorgd door de ouders.
Leefgebied
De kleine karekiet heeft een voorkeur voor uitgestrekte rietmoerassen en rietkragen langs plassen en vaarten, maar broedt ook in smalle rietslootjes in polders. Ook eenjarig rietland.
Voedsel
Vooral insecten. De kleine karekiet is niet erg kieskeurig in zijn voedsel en eet een groot scala aan soorten, zowel wél als niet gevleugeld.
Vogeltrek
De kleine karekiet is een lange-afstandstrekker die overwintert ten zuiden van de Sahara, tot in Zambia, West-Europese populaties in West-Afrika. Een enkeling steekt niet de Sahara over en blijft in Zuid-Frankrijk, het Iberisch Schiereiland, en van Marokko tot het Arabisch schiereiland. Al vanaf eind juli begint de trek, de piek ligt in augustus; trek tot begin oktober. Terugtrek van april-juni. Nachttrekker.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
zeer talrijke broedvogel | wegtrekkend | doortrekker in groot aantal
De landelijke aantallen zijn sinds ongeveer 1960 toegenomen. Vanaf 1990 vertonen ze geen duidelijke ontwikkeling meer.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 160.000-280.000 (in 2018-2020) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | 50.000-200.000 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Oostvaardersplassen is een groot bolwerk, maar kan al vaak voorkomen in dunne rietkragen in parken en woonwijken, en zit verder in een grote verscheidenheid aan moerasgebieden.
In Europa
In vrijwel alle laaglandgebieden van Europa komt de kleine karekiet voor: van Zuid-Scandinavië tot in het Middellandse Zeegebied. De rivier Wolga vormt ruwweg de oostgrens van het verspreidingsgebied. Ontbreekt in Ierland.
Meer informatie
Bescherming
Vanaf het begin van de jaren '70 neemt het kleinekarekietenbestand sterk toe. Dit is niet alleen een gunstig teken; er schuilen enkele addertjes onder het gras. Met het voedselrijker worden van oppervlaktewater, door mestuitstoot in de landbouwsector, gaat riet sneller en beter groeien. De kwaliteit van het water neemt echter af. Voedselrijkdom is in de natuur meestal een ongunstig teken. Door verbeterd beheer van veel moerasgebieden in Laag-Nederland en vooral de uitbreiding van natuurgebieden in die streek, is de hoeveelheid beschikbaar leefgebied sterk toegenomen. Ook het droogleggen van Flevoland heeft gezorgd voor een grote impuls in de aantallen kleine karekieten.
Wat wij doen
Vogelbescherming heeft zich enorm ingespannen voor de kwaliteit van moerasgebieden. Onder meer door het opstellen van een Beschermingsplan Moerasvogels en door actieve inbreng bij de beheerplannen van Natura 2000-gebieden. Een vogel als de kleine karekiet heeft daar ook van geprofiteerd. Voor het beschermen van belangrijke wetlands heeft Vogelbescherming een netwerk van vrijwillige WetlandWachten. Zij fungeren als ogen en oren in het veld en rapporteren over misstanden en treden dan ook op met hulp van Vogelbescherming. Ook adviseren zij over beheermaatregelen. Vogelbescherming zet zich via BirdLife International in voor internationale vogelbescherming en bescherming van trekwegen.
Wat kun jij doen
Terreinbeherende organisaties en overheden kunnen zorgen voor voldoende omvang van de rietlanden, zodat ook de kleine karekiet een broedplek heeft. Gemeenten moeten tijdens het broedseizoen rietkragen in parken, woonwijken etc. met rust laten. Rietoevers niet maaien voor eind augustus voorkomt veel verlies van nesten.
Meer weten?
- Sovon Vogelonderzoek Nederland
- Kleine karekiet: ook in de stad
- Als het regent in de Sahel overleven er meer kleine karekieten
- Karre-karre-kie-kie-kie
Actuele berichten
- Rietzangers en karekieten herkennen aan hun zang
- Werkgroepen ontrafelen winterreis van ‘hun’ rietvogels
- Struikrietzanger, nieuwe broedvogel voor Nederland
- Het riet krast; de kleine karekieten zingen
Downloads
- Beschermingsplan moerasvogels 2000-2004 (pdf, 1.23 Mb)
Wet- en regelgeving
De kleine karekiet is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kleine karekieten beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kleine karekieten wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van kleine karekieten zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal