Vogels kijken op volle zee

Weinig mensen weten het, maar Nederland telt zes Natura 2000-gebieden op zee, sommige met klinkende namen als Doggersbank, de Vlakte van de Raan of het Friese Front. Daar leven naast zeekoeten vogels als roodkeelduikers, parelduikers, zwarte zee-eenden, eiders, dwergmeeuwen, grote sterns en visdieven. Sommige komen alleen aan land om te broeden, zoals de zeekoet, andere pendelen tussen Noordzee en vasteland. Grote sterns hoppen maar zo vanaf hun kolonies aan de kust per foerageervlucht 120 kilometer op en neer.

Het zijn maar een paar van de soorten die onze zeereis te bieden heeft. Als we IJsland achter ons hebben gelaten reizen we in dezelfde richting als de zeevogels nu trekken. Die eerste dag wemelde het nog van de zeekoeten, alken, papegaaiduikers en af en toe zagen we tussen de enorme aantallen drieteenmeeuwen een middelste en kleine jager.

Ter hoogte van de Shetlandeilanden nog steeds veel alkachtigen, maar gaandeweg ook meer papegaaiduikers en grote jagers. Tijdens de hele reis worden we vergezeld door noordse stormvogels. Intussen blijven we over zee speuren naar noordse pijlstormvogels, vale en gewone stormvogeltjes. Midden op de Noordzee komen ons ineens massaal dwergmeeuwen tegemoet om bij te tanken: met tienduizenden.

Naderen we het vasteland van Schotland dan zien we ineens jan-van-genten en drieteenmeeuwen die hier en in de kolonies op Helgoland in grote aantallen broeden. Ze gebruiken de hele Noordzee om te foerageren. Ter hoogte van Texel volgen we de kust en daar wordt het beeld bepaald door grote sterns en kleine mantelmeeuwen.

Als u meegaat met een reis van Vogelbescherming gaat een deel van de reissom naar beschermingswerk. Onontbeerlijk om te kunnen beschermen, zijn goede cijfers van de aanwezige vogels. Dat is op de Nederlandse zee goed geregeld. Rijkswaterstaat telt, vanuit vliegtuigen en schepen, vanaf begin jaren tachtig de aantallen zeevogels op onze Noordzee. Een groot deel van het werk is uitbesteed aan derden zoals Bureau Waardenburg en Delta Project Management in Culemborg. Geen enkel ander Europees kustland heeft zo goed en consequent geteld. Engeland – nota bene ‘hét vogelbeschermingsland’ en omringd door zee – doet er zelfs niks aan. Tellingen zijn onontbeerlijk om vogel-hotspots vast te stellen en daar bescherming voor te regelen.

Vogelbescherming lobbyt voor en achter de schermen voor een betere bescherming van de Noordzee. Zo werden eerder Doggersbank, Klaverbank en het Friese Front mede dankzij Vogelbescherming aangewezen als beschermd natuurgebied. 

Zee-ecologen en Vogelbescherming dringen er al enige tijd bij de overheid op aan om óók de Bruine Bank bij de Europese Commissie voor te dragen als marien Natura 2000-gebied. De Bruine Bank ligt in de zuidelijke Noordzee, halverwege Engeland en Nederland, in Nederlands water. Het is een belangrijke paaigrond voor platvis en er komen grote aantallen alken en zeekoeten foerageren.

Als we ten slotte de Westerschelde opvaren overheersen de visdieven en zien we dwergsterns. En natuurlijk de alomtegenwoordige meeuwen. Bij onze eerste, onzekere stappen aan wal beseffen we: Vogelbescherming is net zo belangrijk op het grote water achter ons als op het vertrouwde land vóór ons.