Kleine jager
Parasitic Jaeger, Stercorarius parasiticus - Jagers (Stercorariidae)
De kleine jager is verreweg de algemeenste jager en is vooral in de herfst in Nederland te zien, aan de kust, soms in het binnenland. Hij is de sleutelsoort om de andere soorten jagers te onderscheiden. Komt vooral in twee kleurvormen voor, een donkere en een lichte; tussenvorm is zeldzamer. Valt al op grote afstand op door het opvallende en volhardende jagen achter meeuwen en sterns aan, met als doel om hen van hun voedsel te beroven.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Donkere en valkachtige zeevogel. Middelgrote jager, in volwassen kleed herkenbaar aan iets verlengde, spitse, middelste staartpennen. Jonge vogels donkerbruin of veel lichter; gebandeerd en warmbruin. In alle kleden opvallend witte handpenvlekken, vooral op ondervleugels. Stevige, valkachtige vlucht met lange, spitse vleugels. Ongeveer zo groot als stormmeeuw. Juveniele kleine jagers zijn vaak moeilijk te onderscheiden van middelste en kleinste jagers; raadpleeg daarvoor een gespecialiseerde vogelgids.
Geluid
Nasaal, meeuwachtig. Buiten broedtijd zwijgzaam.
41-46 cm, spanwijdte 110-125 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
Territoriaal, meestal solitair, maar in kolonies vlakbij zeevogelkolonies. Broedt op de grond. Legtijd mei-juni. Eén legsel, meestal twee eieren. Broedduur 26-27 dagen. Jongen vliegvlug na 26-30 dagen.
Leefgebied
Open zee en kustwateren, op trek ook wel op binnenwateren (meren, rivieren). Broedt op toendra en hoogvlakten met heide in (sub-)arctische gebieden.
Voedsel
Leeft buiten de broedtijd vooral van vis die hij steelt van sterns en meeuwen door er langdurig achteraan te jagen, net zolang de vis wordt losgelaten of opgebraakt. Steelt ook in de broedtijd voedsel van zeevogels, maar zoekt ook zelf naar voedsel (woelmuizen, lemmingen, zangvogels, jongen van steltlopers, eieren, insecten, bessen). Is niet zo afhankelijk van de lemmingen als middelste en kleinste jager.
Vogeltrek
Verlaat in juli-augustus de broedgebieden, trekt in Nederland met name door in augustus-oktober. Trek vooral overdag, over zee, met concentraties langs de kust. Volgt daarbij trekkende sterns en meeuwen. Bij storm ook wel door binnenland, niet ver van de kust. In Oost-Europa en Azië ook over land. Overwintert in de kustwateren van de zuidelijke oceanen. Snelle voorjaarstrek in april en mei, in Nederland nauwelijks opgemerkt.
Verspreiding en aantal
doortrekker in vrij klein aantal
Onvoldoende gegevens beschikbaar voor trendanalyse.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen |
Bron: sovon.nl
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
In de periode augustus-oktober aan de kust . Bij mooi weer maar vooral bij stevige, aanlandige wind. Kies de ochtend, zoek een vast punt en wacht. Let daarbij goed op achter sterns aanjagende vogels. Bij stormachtige wind uit N en NW vaak op het IJsselmeer te zien, bijvoorbeeld langs de Oostvaardersdijk.
In Europa
Broedt in (sub-)arctische delen van Noord-Europa, van IJsland en Schotland in het westen, tot diep in Rusland in het oosten. Ook aan de Oostzee.
Meer informatie
Bescherming
Wordt wereldwijd niet bedreigd, hoewel vooral zuidelijke populaties (bijvoorbeeld in Schotland) afnemen. Aantalstrends zijn echter niet beschikbaar.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De kleine jager is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn kleine jagers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de kleine jager wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal