Middelste jager
Pomarine Skua, Stercorarius pomarinus - Jagers (Stercorariidae)
De middelste jager is bij ons een echte kustvogel, die uitsluitend in de herfst wordt gezien en later in het jaar doortrekt dan de kleine jager. Hij broedt op de toendra, waar hij vooral van lemmingen leeft. In goede lemmingenjaren kan de soort aanmerkelijk talrijker zijn en worden veel jonge vogels gezien. Volwassen middelste jagers met de kenmerkende 'lepels' (verlengde staartpennen) zijn zeldzaam bij ons.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Zwaarder gebouwd dan de kleine jager, met zwaardere borst, bredere vleugelbasis, smallere handvleugel en forsere snavel. Iets kleiner dan zilvermeeuw. Volwassen vogels in broedkleed met verlengde middelste staartpennen, die aan het einde lepelvormig en gedraaid zijn. Lichte en donkere vorm, ook bij jonge vogels. Deze zijn donkerbruin of lichtbruin gebandeerd en hebben opvallende witte vleugelvlekken op boven- en ondervleugel. Determinatie van jagers is vaak moeilijk, raadpleeg daarom een goede vogelgids.
Geluid
Laag, keffend. Voornamelijk in broedgebied te horen.
46–51 cm, spanwijdte 125-138 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
Monogaam en zeer territoriaal; broedt niet in kolonies, maar verspreid over de toendra. Nest een kuiltje op de grond, niet bekleed met nestmateriaal. Legtijd juni. Eén legsel, meestal twee eieren. Broedduur 25-27 dagen. Jongen zijn nestvlieders, vliegvlug na 31-35 dagen.
Leefgebied
Overwintert in tropische en subtropische zeeën, gewoonlijk niet heel ver van de kust. Zoekt vooral gebieden op waar zeewater uit de diepte boven komt en veel voedsel is ('upwellings'). Broedt in arctische toendra met hoge dichtheden aan lemmingen. Heeft een voorkeur voor laaggelegen toendra met mos en plasjes en voor natte venen met verhogingen.
Voedsel
In de broedtijd vooral lemmingen en woelmuizen, die hij zelfs opgraaft uit hun holen. Daarnaast in mindere mate eieren, jonge steltlopers en hoenders, aas en vis. Leeft in de winter vooral van vis, die hij soms steelt van andere vogels, maar vooral zelf vangt. Doodt ook kleine zeevogels (franjepoten bijvoorbeeld); eet ook aas. Is in staat om ook grote vogels te doden, zoals zilvermeeuwen.
Vogeltrek
Verlaat de arctische broedgebieden in september en trekt in de periode september-november vooral naar de zeeën rond de evenaar. Kan ook in de winter nog voor onze kust worden gezien. Trekt overdag, vooral langs de kust. Bij harde noordwestenwind en tijdens invasiejaren soms algemeen langs de kust en dan ook in het IJsselmeergebied. Zeer zeldzaam dieper in het binnenland. Voorjaarstrek, in groepen, vaak over land (niet over Nederland).
Verspreiding en aantal
doortrekker in zeer klein aantal
Niet bekend, maar in sommige najaren veel talrijker dan normaal ('invasiejaren').
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 5-20 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 100-500 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Grootste kans langs de kust, bij stevige westen- of noordwestenwind in oktober of begin november. Dan ook goede kans langs de Oostvaardersdijk in Flevoland. Aantallen schommelen sterk van jaar op jaar.
In Europa
Broedt op de toendra's van Noord-Rusland en oostelijker die van Siberië, Alaska en Noord-Canada.
Meer informatie
Bescherming
Trends en aantallen zijn niet bekend; wordt als niet bedreigd beschouwd.
Meer weten?
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De middelste jager is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn middelste jagers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de middelste jager wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal