Schadelijke mosselzaadvisserij in Waddenzee binnen 10 jaar gestopt

Hiermee is een belangrijke stap gezet naar herstel van de bijzondere natuur in de Waddenzee. Mosselbanken vormen immers een onontbeerlijk onderdeel van het ecosysteem van de Waddenzee als ‘biobouwer’ en als voedselbron voor honderdduizenden wadvogels als eider en scholekster.

Om natuurlijke mosselbanken meer ruimte te geven en daarmee de natuur te herstellen, is afgesproken om de bodemmosselzaadvisserij in de Waddenzee stapsgewijs terug te brengen en in 2029 geheel te beëindigen. Vanaf het voorjaar van 2021 is 36% van de Waddenzee gesloten voor bodemvisserij op mosselzaad. De bodemmosselzaadvisserij in de Waddenzee wordt in de jaren erna stapsgewijs afgebouwd, met een afname naar 50% in 2022 en 65% in 2026. Hierbij wordt toegewerkt naar een gehele sluiting in 2029, maar op voorwaarde dat het daarbij lukt om het economisch perspectief van de mosselsector te behouden.

Mosselvissers vissen de kleine mossels (‘mosselzaad’) nu nog op en strooien ze daarna uit op hun mosselpercelen in de Waddenzee en Oosterschelde. Daar groeien de mosselen uit tot eetbaar formaat. Het wegvissen van kleine mosselen is slecht voor de natuur. Voor de onderwaternatuur van de Waddenzee is het daarom van groot belang dat de zeebodem met rust wordt gelaten en het bodemleven zich ongestoord kan ontwikkelen.

Met mosselzaadinvanginstallaties MZI’s blijft de kweek van mosselen mogelijk. Mosselzaad hecht zich hierin aan touwen of netten. Het zaad wordt dus niet meer van de bodem gewonnen maar ingevangen in de waterkolom. Het mosselzaad wordt daarna op percelen uitgezet. Zo kunnen natuurlijke mosselbanken de ruimte krijgen om te groeien, terwijl de kweek van mosselen mogelijk blijft. Ook is de mosselsector dan minder afhankelijk van de natuurlijke zaadval op de bodem van de Waddenzee, die jaarlijks (sterk) kan fluctueren door natuurlijke omstandigheden.

In het oostelijk deel is de mosselzaadvisserij al geheel gesloten. De visserij vindt nu nog plaats in het westelijk deel van de Waddenzee. Als deze daar de komende jaren ook verdwijnt, kunnen er stabiele mosselbanken ontstaan op de bodem van de Waddenzee. Zoals het hoort in Nederlands belangrijkste, meest gewaardeerde natuurgebied, dat is aangewezen als Natura 2000-gebied én Werelderfgoed van de UNESCO. Mosselbanken zijn zogenaamde ‘biobouwers’ en vormen eigenlijk ‘de koraalriffen’ van de Waddenzee. Ze leveren voedsel voor beschermde, kenmerkende wadvogels zoals eidereend en scholekster, waarvoor de Waddenzee van cruciaal belang is in hun voortbestaan. Ook vormen mosselbanken het leefgebied voor een breed scala aan levensvormen onder water, van andere schelpdieren tot vissen, krabben, garnalen en wormen.

Vogelbescherming had liever gezien dat nu, in 2020, de mosselbanken in de Waddenzee al volledig beschermd zouden zijn en de mosselzaadvisserij gestopt. Dit was namelijk al in 2008 afgesproken met de mosselvissers en het Rijk. Maar de praktijk bleek weerbarstig, verduurzaming van mosselzaadvisserij kost veel tijd en energie. Nu echter is er een juridische basis van het mosselconvenant, een groot voordeel ten opzichte van het vorige convenant. Vogelbescherming zal er de komende jaren bovenop blijven zitten dat het doel, volledige sluiting van de mosselzaadvisserij, gehaald wordt. En: er worden ook stappen gezet naar herstel van de natuur in de Waddengebied. In de komende periode worden over dit natuurherstelprogramma afspraken gemaakt.