Nu te zien: de reuzenstern

Afgelopen week stond ik ’s morgens vroeg – alweer – op de boot van Texel naar Den Helder. Ik installeerde mij op het voordek toen er vrijwel direct twee reuzensterns, vlak voor de boot die nog in de haven lag, langs vlogen. Met gestage vleugelslag, de grote rode snavel als een wortel schuin naar beneden gericht, staken ze de Mokbaai over in zuidwestelijke richting, om die dag niet meer opgemerkt te worden. Een heerlijk begin van de dag. Want de reuzenstern is zo’n vogel die je hart sneller doet kloppen. Hij is met recht een reuzenstern: veel groter dan de grote stern en met een spanwijdte als van een zilvermeeuw. Bovendien onmiskenbaar met zijn zwarte pet en zijn krachtige, rode snavel.

Aan de Friese IJsselmeerkust, onder meer op de Steile Bank, de Mokkebank en de Workumerwaard, verzamelen reuzensterns zich in augustus en september. Ze slapen en rusten hier en foerageren op vis in de omgeving, soms ook binnendijks. Vis, van soms behoorlijk formaat, daar zijn ze op uit. Het is een machtig gezicht om dan zo’n reuzenstern te zien bidden, net als andere sterns doen. Reuzensterns beroven ook meeuwen van vis, wat ze de Duitse naam Raubseeschwalbe heeft gegeven.

De komende weken zullen de aantallen in Nederland oplopen tot vele tientallen, wel 150 reuzensterns in totaal. Ook in het zuidelijk deel van het IJsselmeergebied, zoals bij Amsterdam (Durgerdam) en langs het Veluwemeer, Gooimeer, Eemmeer en Ketelmeer, duiken reuzensterns op. Waarna begin september de vogels ons land met stille trom verlaten. Ze zijn op najaarstrek, reuzensterns broeden hier niet. Dat doen ze wel in Finland en Zweden, waar ze broeden aan scherenkusten met platte rotsen.

De volwassen reuzensterns maken een rauw, krijsend geluid, dat wel wat lijkt op dat van een blauwe reiger of een gaai en dat ver klinkt. De jonge vogels bedelen met een hoog piepend geluid. Jonge reuzensterns worden nog lang, tot in november, gevoerd en vliegen met hun ouders mee tot in de overwinteringsgebieden in Afrika. Om precies te zijn: vooral de kust van West-Afrika, Senegal, die hoek.

Bij volle maan en weinig wind zoeken reuzensterns ook ’s nachts naar voedsel. Dat ontdekte ik een keer toen ik ze hoorde vanuit het dakraam van onze toenmalige woning in Huizen, aan de kust van het Gooimeer. Ontmoetingen met de reuzenstern: ze blijven je altijd bij.