Nu te zien: de kemphaan
Geplaatst op 11 juli 2024
De kemphaan is een van de vroegste ‘najaars’-trekkers. De piek van de doortrek is in juli. Nog steeds zijn de haantjes te herkennen aan hun kragen. Die verliezen nu echter snel hun glans.
De kemphaan – nu te zien? Die associëren we toch meer met het voorjaar, als de kemphanen hun uitzonderlijk gevarieerde verenkleed ten toon spreiden tijdens hun befaamde schijngevechten op eveneens befaamde gezamenlijke baltsplaatsen – ‘leks’ in vogelaarsjargon. Met de hennetjes als geïnteresseerde toeschouwers. Baltsen zie je ze tegenwoordig alleen op de voorjaarstrek van Scandinavische en Russische broedvogels, de kemphaan is als broedvogel in Nederland nagenoeg verdwenen.
In augustus naar Afrika
Kemphanen zijn ook in het najaar te zien, hoewel ook de aantallen doortrekkers flink zijn afgenomen en ze vroeger heel talrijk waren. Het najaar begint vanuit kemphaanperspectief vroeg: juli dus, voor ons nog zomer. De kemphaan is daarmee een van de eerste steltlopers die terugkeert. Al in augustus is het gros door naar Afrika. Kleine aantallen blijven in Nederland hangen en zijn ook in de winter te zien.
Hennetjes zijn kleiner
Kemphanen zijn makkelijk te herkennen. Althans: de mannetjes. De hanen zijn bont getekend en door hun grote diversiteit aan kleur en tekening niet te missen. Er zijn kemphanen met witte, lichtbruine, donkerbruine, bruinoranje en bijna zwarte kragen en koppluimen. Met of zonder bandering. Vaak hebben ze nog resten van hun kragen, die ze nu snel ruien en waardoor de hanen er verfomfaaid uit zien. De kleinere vrouwtjes zijn soberder gekleurd en wat moeilijker te herkennen. Er zijn donkerbruin en lichtbruin getekende hennetjes. In augustus en september duiken steeds vaker jonge kemphanen op, met geelgroene poten en een mooi strak, licht geschubd verenpak dat overwegend lichtbruin is.
Geen zoutliefhebber
De kemphaan is geen zoutliefhebber. Zoek kemphanen in open gebieden met zoet, ondiep water en in kort grasland, ook gemaaid. Hier pikken ze insecten op die ze op het oog vinden. Kemphanen trekken vaak op met kieviten en spreeuwen. De meeste kans maak je in de polders Laag Nederland in vooral Friesland en Noord-Holland.
Meer weten?
Meer weten over de kemphaan? Kijk dan in onze digitale vogelgids
Vogels herkennen
In de webshop van Vogelbescherming vind je alles voor en over vogels. Zoals een vogelgids om ze te herkennen. Bezoek onze winkel in Zeist of onze webshop voor een grote variatie aan de beste vogelgidsen.
Podcasts van Vogelbescherming
Vogels kijken doe je ook met je oren! Vogelbescherming heeft een paar mooie podcastseries gemaakt. Luister bijvoorbeeld naar Uitgevogeld, Dwaalgasten of Van glas tot gras.
