Nieuw boek over vogels op tegels
Geplaatst op 14 november 2022
Onlangs verscheen het opmerkelijke boek Vogels op tegels en tegeltableaus 1900-2000 bij Primavera Pers. Een kleurrijke publicatie van expert Jan Pluis met beschrijvingen en afbeeldingen van vogeltegels. Wie nu denkt: dit gaat enkel over wandtegels, die heeft het mis!
Tegels en tableaus
Wandtegels, die zijn uiteraard het uitgangspunt van Vogels op tegels en tegeltableaus 1900-2000. Auteur Jan Pluis (1937) is dé expert op het gebied van onze Nederlandse wandtegel. Tal van publicaties verschenen van zijn hand, met onderwerpen als dieren op tegels, bijbeltegels, schepentegels, kinderspelen op tegels en het standaardwerk De Nederlandse tegel: decors en benamingen (2012).
Zijn nieuwste uitgave over vogeltegels biedt een kleurrijke overzicht met van wandtegels waarop allerlei vogels staan. Flamingo’s, zilverreigers, uilen, parkieten… je kunt het zo gek niet bedenken of er is een tegel van. Of een tableau: meerdere tegels die een geheel vormen.
Putter
Naast het feit dat dit vogeltegelboek de lezer geweldig veel leert over de historie en vervaardiging van dit type wanddecoratie, geeft Pluis ook informatie over de vogels zelf. Hij gaf de tegelvogels een naam en deed historisch onderzoek. Hoewel een naam geven lang niet altijd eenvoudig is: “Vaak werd een vogel naar believen van kleur voorzien, slechts een enkele keer werd het voorbeeld nauwkeurig gekopieerd, zoals ik onder andere laat zien bij de tegels met papegaaien en grasparkieten.”
Interessant is de herkomst van de naam ‘putter’, de vogel die zo mooi op de voorkant van het boek prijkt. Pluis schrijft erover: “Al in de oudheid was het een geliefde kooivogel die men kon leren zelf zijn drinkwater te putten uit een onder de kooi hangend bakje.” Waarna hij een citaat toevoegt van Konrad von Megenberg uit Das Buch der Natur (1475):
Er hat die art sô er gevangen wirt und beschlozzen in ainem vogelhäusel, sô zeuht er wazzer auf in ainem väzzel auf an ainem vadem mit seinem snabel und helt ez ze stunden mit ainem Füezel und er getrinket. Daz ist ain wunder von der nâtûr.
Tegelliefde
Over tegels schrijven doe je niet zomaar, daar ligt jarenlang onderzoek aan ten grondslag. Ruim vijftig jaar houdt Jan Pluis zich er al mee bezig. Hoe is die interesse zo gekomen? “Op de kweekschool kwam ik in contact met Minke de Visser, de vermaarde conservatrice van het Groninger Museum. Zij opende het deurtje naar de wereld van porselein en aardewerk en zette mij op het spoor van een verantwoorde documentatie. Op examens kreeg ik voor deze onderwerpen steeds het hoogste cijfer. Dat heeft mij wel gestimuleerd.”
Natuurlessen
Een boek over vogels komt niet zomaar uit de lucht vallen, de natuur had al van jongs af aan de belangstelling van Jan Pluis. Dat begon al op de lagere school, waar het schoolhoofd hem liet kennismaken met alle het moois van de natuur. En toen hij later zelf les ging geven op de technische school in Musselkanaal bracht hij het zelf over op leerlingen. “Ik gaf les in de creatieve vakken, maar ook wel theoretische vakken. Niemand van de leraren wilde biologie geven, nou ik wel. Het is met alles zo: een kwestie van presentatie, ook aan de pubers.”
De lachduif
De liefde voor de natuur deelt de auteur met zijn echtgenote Henny. Hun tuin in Noordsleen is gevuld met bloemen en planten die ze interessant vinden, bij voorkeur inheemse soorten zoals kaardebollen en teunisbloemen. “Ook laten we de hartgespan staan voor de wolbij en de borage voor vinkachtigen.”
Ook binnenshuis werkt hun natuur- en vogelliefde door: “Zo schaften we na het kopen van een duivenkooi uit 1879 een lachduif aan. Dit resulteerde in een publicatie over de lachduif (Die Lachtaube). Bij de toekenning van de Johan de la Courtprijs van de Academie van Wetenschappen (KNAW) kreeg deze publicatie centrale aandacht. Juist vorige week is onze duif op 28-jarige leeftijd overleden, wat een grote impact op ons heeft.”
Uitgeschreven is Jan Pluis overigens nog niet, er ligt al een nieuw boek bij de uitgever op de plank, over beroepen op tegels. “Maar daar zal het ook nog wel even blijven liggen, vrees ik. De drukkosten zijn in een jaar tijd verdubbeld!”
Het boek Vogels op tegels en tegeltableaus 1900-2000 is verkrijgbaar bij Primaverapers en via uw boekhandel.
Checklist Vogelvriendelijk Bouwen
De Checklist Groen Bouwen biedt hulp bij effectief 'vergroenen'. We helpen iedereen op weg die zich bezig houdt met nieuwbouw, renovatie, projectontwikkeling of planvorming. Grote partijen, maar ook particulieren met een eigen huis.
Blijf op de hoogte
Lees nieuws en de mooiste artikelen op onze site. En ontvang maandelijks een selectie van de beste artikelen in je mail.
