Het werkt: bedreigde vogels helpen met themadagen

De afgelopen jaren organiseerde Vogelbescherming themadagen voor direct betrokkenen rondom bedreigde vogels zoals blauwe kiekendief, velduil, tapuit, sterns en moerasvogels. Op deze themadagen wordt wetenschappelijke kennis omgezet in praktische beschermingsadviezen.

De gebundelde vogelkennis gaat niet alleen naar de beheerders van natuurgebieden, maar ook naar andere partijen, zoals weidevogelboeren, vogelwerkgroepen of soortwerkgroepen. Of beleidmakers bij Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Door de wisselwerking met de onderzoekers leveren deze dagen ook een directe bijdrage aan de agenda op kennisgebied in Nederland. Vogelbescherming laat geregeld aanvullend onderzoek doen als er meer kennis nodig blijkt te zijn.

Acties voor de tapuit

Tijdens de themadag voor de tapuit kwamen de oorzaken heel duidelijk op tafel van het verdwijnen van het favoriete leefgebied van deze vogel: open duinen met kale plekken. Dat komt door gebrek aan dynamiek van zee, wind en zand, de grote hoeveelheid stikstof in de bodem en de achteruitgang van het aantal konijnen. Beheerders namen als uitvloeisel van deze dag vrijwel direct maatregelen om de laatste binnenlandse populaties in het Drents-Friese Wold en in de duinen bij Den Helder en bij Castricum te helpen.

Vogelakkers op Texel

Ook de themadag voor velduil en blauwe kiekendief leidde tot nieuwe maatregelen. Een tekort aan voedsel tijdens de winter en rustige, geschikte broedplekken kwamen naar voren als bottleneck. De oplossing: speciale akkers met genoeg prooien, dekking én open plekken om die prooien ook te kunnen vangen. 

Inmiddels zijn de eerste ‘Vogelakkers’ op Texel aangelegd en zijn ook andere beheerders bezig met plannen om akkerranden en vogelakkers op de Waddeneilanden aan te leggen, volgens het concept dat Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels heeft ontwikkeld. Ook Vogelbescherming trok conclusies: samen met  Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels is het ambitieuze plan 'Wadvogels van allure: blauwe kiekendief en velduil’ opgestart, om te voorkomen dat beide bedreigde soorten op de Wadden uitsterven.

Broedeilanden voor sterns

Op de themadag over sterns bleek dat gebrek aan veilige broedplaatsen en voedsel belangrijke beperkende factoren zijn voor deze bedreigde groep vogels. Want kolonies zijn kwetsbaar voor menselijke verstoring, predatie en overstromingen in het voorjaar.

Dus om sterns te beschermen, moeten er op meerdere plaatsen geschikte broedeilanden aan worden gelegd, was de conclusie van de themadag. Want grote sterns en dwergsterns broeden soms het ene jaar massaal op een bepaalde plek en het andere jaar weer ergens anders, hun prooi volgend. Daarom is gokken op meerdere paarden (lees: eilanden) raadzaam. Inmiddels zijn beheerders in Zeeland, Friesland en Groningen en ook Vogelbescherming bezig met de aanleg van dit soort broedplekken. Vogelbescherming doet dat onder meer samen met sponsor Stern Groep.

Riet en ruimte voor roerdomp en grote karekiet

Tijdens de meest recente themadag stonden drie soorten moerasvogels van het Actieplan Bedreigde Vogels centraal: roerdomp, grote karekiet en porseleinhoen. Ook hier weer: hele concrete adviezen voor beheer op basis van recent onderzoek.

Voor de roerdomp geldt bijvoorbeeld dat hij niet alleen gedijt bij vergroting van moerasgebieden en rietlanden, maar dat het riet ook bij voorkeur met de voeten in het water moet staan. En de roerdomp is helemaal blij als er regelmatig schommelingen zijn in het waterpeil, zodat water en riet dynamisch blijven.

Meer dan negentig beheerders en beleidmakers namen deze informatie mee terug naar hun gebieden. Als het net zo gaat als bij de vorige themadagen, dan zien we de komende jaren de resultaten van het verbeterde beheer.

Tijdens onze themadagen gaat het niet alleen om effectief onderling kennis te delen. De aanwezigen krijgen ook inzicht in de urgentie van de te nemen maatregelen. Bovendien zorgen deze dagen voor korte lijnen in ‘vogelbeschermend Nederland’, en worden er beschermingsprojecten geïnitieerd. Themadagen zijn, kortom, een effectieve manier om bedreigde vogels te helpen.