Koekoek / Shutterstock
Koekoeken al onderweg naar Nederland
Geplaatst op 9 maart 2015
Kraanvogels, tjiftjafs en grutto’s, de eerste voorjaarsgasten zijn al weer terug of trekken momenteel over Nederland. Maar de koekoek zit nog diep in Afrika. Die zien we pas terug in april. Toch is de koekoek al aan zijn terugreis begonnen. Door fantastisch zenderonderzoek in Engeland, Duitsland en Wit-Rusland kunnen we de koekoeken in Afrika op de voet volgen. Ze maken zich op voor de grote oversteek over de Sahara.;
Wat ooit begon met vijf gezenderde koekoeken in Engeland is inmiddels uitgebreid naar Duitsland en Wit-Rusland, een breed onderzoek waarbij maar liefst 25 vogels een zender dragen. Via deze zenders kunnen we de koekoeken volgen op hun reis naar Afrika en terug naar Europa. Gewoon live via internet. Dit geeft onderzoekers een schat aan informatie over de trekroute en overwinteringplaatsen van de koekoek.
En dat helpt Vogelbescherming en onze internationale BirdLife-partners weer bij het beschermen van deze prachtige vogelsoort en het beschermen van de trekroute. Noodzakelijk, want het aantal koekoeken gaat al jaren langzaam achteruit. Geschat wordt dat er de laatste jaren zo’n 6000 tot 8000 paartjes in Nederland verblijven.
Overwinteren in hartje Afrika
Het onderzoek van de British Trust for Ornithology Landesbund für Vogelschutz and and BirdLife Belarus laat zien dat de koekoeken uit verschillende landen ook echt duidelijk andere trekroutes hebben. De vogels uit Engeland trekken grotendeels naar het zuiden via Frankrijk, Spanje en West-Afrika. De vogels uit Duitsland via Italië en Libië. En de koekoeken uit Wit-Rusland gaan via Turkije en Egypte. Overwinteren doen bijna alle koekoeken in Centraal-Afrika (met name Kongo en Angola) met uitzondering van een paar Wit-Russen die helemaal doorvliegen tot Zambia.
Helletocht terug door de Sahara
Maar nu is de terugreis dus aanstaande. De meeste koekoeken zijn alweer onderweg naar Europa. Van hun overwinteringgebieden in Centraal-Afrika verplaatsen ze zich momenteel noordwaarts richting de Sahelzone. Daar is het erg droog en na de Sahel volgt nog eens de oversteek over de kurkdroge Sahara. De komende weken moet de koekoek dus goed opvetten en fit zijn voor het oversteken van de immense woestijn. Een helletocht die de vogels zwaar op de proef stelt en vaak een strijd op leven en dood is.
Koekoek Chris
Je kunt individuele vogels aanklikken en volgen. Zoals koekoek Chris die al in 2011 is gezenderd en nog steeds in de lucht is. Chris begon zijn terugtocht vanaf Angola dit jaar op 2 februari. Op 27 februari zat Chris in Kongo en momenteel is hij in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Of hij het gaat halen is ook dit jaar weer spannend, want het blijft een loodzware tocht vol obstakels en gevaren.
De komende weken hebben ze dus nog duizenden kilometers voor de boeg en dat is live online te volgen. Hopelijk zien we ze in april allemaal veilig terug.
