Nieuw BirdLife-rapport met bemoedigende resultaten voor vogels

BirdLife International is de wereldwijde koepelorganisatie van 119 natuur- en vogelbeschermingsorganisaties, waar ook Vogelbescherming deel van uitmaakt. Sterker nog, Vogelbescherming was een van de oprichters van deze organisatie en de voorloper ervan. Dit jaar precies 100 jaar geleden vond de oprichting plaats. Omdat veel vogels trekvogels zijn en machtige vliegreizen maken over de wereldbol, is het van belang om internationaal samen te werken, zo was de gedachte.

In 2013 heeft BirdLife een strategie opgesteld met als doel: een wereld rijk aan biodiversiteit waarin mens en natuur in harmonie en duurzaam leven. Zover is het nog lang niet. Maar er zijn wel aansprekende resultaten bereikt.

Het BirdLife-rapport ‘Making a difference’ staat vol resultaten en beschrijft die aan de hand van thema’s waarop BirdLife actief is. In elk land maakt de BirdLife Partner een eigen vertaling van de strategie, afhankelijk van de nationale noden en mogelijkheden. Een kleine greep uit de gezamenlijke successen van de afgelopen tien jaar.

Veel zeevogels staan zwaar onder druk. Vooral door overbevissing én de manier waarop er wordt gevist. Zo raken veel vogels verstrikt in vislijnen, netten of worden letterlijk aan de haak geslagen. Reden voor BirdLife international om de Albatross Task Force op te richten. Deelnemers aan die Task Force zoeken de samenwerking met de visserij, want met een aantal relatief kleine ingrepen aan de netten zijn de majestueuze albatrossen relatief eenvoudig te redden van de verdrinkingsdood. De bijvangst van albatrossen voor de kust van in Zuid-Afrika werd met 99% teruggebracht!

Ook andere soorten profiteren. Voor de kust van Namibië hebben de inspanningen van BirdLife al geleid tot een afname van maar liefst 98% van ‘bijvangst’ onder zeevogels in 2020. Daarmee zijn minimaal 20.000 zeevogels per jaar gered. Vogelbescherming heeft in de eerste jaren van de acties om albatrossen en andere zeevogels te redden dankzij onze leden en de Adessium Foundation substantieel financieel kunnen bijdragen.

Vogels kennen geen grenzen. Voor de bescherming van trekvogels is samenwerking dan ook een must. Samenwerking tussen Birdlife Partners onderling, maar ook met overheden, lokale partijen en andere betrokkenen.

Het doel van Birdlife is om de gehele trekroute veilig te maken voor vogels. De overleving van trekvogels hangt namelijk af van de kwaliteit van het leefgebied, dat zich vaak uitstrekt over duizenden kilometers. En de trekroutes zijn zo sterk als de zwakste schakel.

Ook Vogelbescherming zet zich flink in voor de bescherming van de flyways. Een van de gevaren waar trekvogels mee te maken krijgen is illegale jacht. Wij zijn nauw betrokken bij activiteiten tegen de illegale jacht in het Middellandse Zeegebied. Een van de meest beruchte locaties is Cyprus. Door gezamenlijke inspanningen is de stroperij in 2020 in de zogeheten UK Sovereign Base areas (militaire bases van het Verenigd Koninkrijk overzee) maar liefst met 94% afgenomen.

Voor vogels is van levensbelang dat ze gebieden hebben waar ze kunnen rusten, broeden en foerageren. Maar welke gebieden zijn dat? BirdLife heeft een systematiek ontwikkeld waarmee zulke plekken geïdentificeerd kunnen worden, zodat ze kunnen worden toegevoegd aan de lijst van Important Bird and Biodiversity Area’s (IBA’s).

Die IBA’s verdienen extra bescherming, waarbij vogels vaak een graadmeter zijn voor de gehele natuurkwaliteit. In totaal zijn er nu 13.000 Important Bird and Biodiversity Area’s aangewezen.

BirdLife Partners bestoken overheden en internationale organisaties met goed onderbouwde verzoeken om IBA’s ook via wet- en regelgeving beter te beschermen. In de EU gaat het om Natura 2000-gebieden. Tussen 2016 en 2020 zijn wereldwijd 4.000 van dergelijke IBA’s dankzij BirdLife beter beschermd; een belangrijk succes. In Nederland zorgde Vogelbescherming ervoor dat in 2021 een gebied op de Noordzee betere bescherming kreeg: de Bruine Bank.

1 op de 8 vogels is wereldwijd sterk bedreigd. Voor 231 soorten geldt zelfs dat de kans op uitsterven extreem hoog is. BirdLife is vastbesloten om te voorkomen dat er vogelsoorten uitsterven door toedoen van de mens.

Met succes: de Tahiti Monarch, Azorengoudvink en de Seychellenrietzanger en veel andere soorten zijn voor uitsterven behoed. In Afrika en Azië zijn er speciale programma’s gestart om gieren te redden. En in Noord-Afrika is de verstoringsgevoelige heremietibis dankzij gezamenlijke inspanningen weer aardig in de lift gekomen, mede dankzij hulp uit Nederland. Van nog slechts 59 broedgevallen in 1996, is de populatie inmiddels gegroeid tot 700 vogels.

Dat de natuur zich in een zware crisis bevindt, moge duidelijk zijn, ondanks de lichtpuntjes en successen. En niet alleen de vogels hebben het zwaar. Minstens 1 miljoen soorten wereldwijd staan op het punt van uitsterven, aangejaagd door de opwarming van de aarde, waar veel soorten zich niet snel genoeg aan kunnen aanpassen.

Maar als het rapport íets laat zien, is het wel dat beschermingswerk loont! Door de handen ineen te blijven slaan, kunnen we soorten én hun leefgebieden redden en tegelijkertijd de leefomgeving voor mensen verbeteren, want gaat het goed met de natuur, dan gaat het goed met ons.