Pontische meeuw
Caspian Gull, Larus cachinnans - Meeuwen (Laridae)
De pontische meeuw werd lang als ondersoort van de geelpootmeeuw beschouwd en de pontische meeuw lijkt er dan ook op. De soort komt onder andere voor rond de Zwarte en Kaspische zee en broedt steeds vaker in Polen en Duitsland. In Nederland is de soort ook sterk toegenomen in aantal, maar hij wordt ook steeds beter herkend. Het herkennen van pontische meeuwen is niet eenvoudig, maar kan juist daarom een leuke uitdaging zijn.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Herkenning is moeilijk en bij elke leeftijd van deze soort zijn weer andere kenmerken. Kijk voor meer informatie bij 'Meer weten'. In het algemeen een kleine, ronde kop met een donker oog, een lange snavel, lange poten en lange vleugels. Vogels in onvolwassen en winterkleed vaak met opvallend witte kop, gevlekte achterhals ('boa') en zwart oog. Jonge vogels in vlucht goed te herkennen aan brede zwarte staartband en de binnenste handpennen die licht/donker zijn, wat een luxaflex-effect geeft. Door hybridisatie in gemengde kolonies in Polen kunnen hybrides met zilvermeeuw en geelpootmeeuw voorkomen.
Geluid
Roep duidelijk nasaler dan andere grote meeuwen; baltsroep ('long call') vaak staccato, lachend en hoger.
55-60 cm, spanwijdte 138-147 cm
Vogelbescherming Optiek
Leefwijze
Broeden
Broedt van april tot juli in kolonies, soms in gemengde kolonies met zilvermeeuw (en dus soms ook hybrides veroorzakend). Doorgaans 2-3 eieren. Broedduur 26-30 dagen. Bouwt nesten vaak in of onder struiken/lage begroeiing, waarbij zeegras (zostera) gebruikt wordt. De jongen kunnen zwemmen na 10 dagen en vliegen na 6-7 weken.
Leefgebied
Meren, duinen, grassteppe, intergetijdenzone, kust, lagunes, oevers en rivieren. In Nederland vaak te vinden langs Maas en Waal, vuilnisbelten, strand en 's winters in steden.
Voedsel
Vis, ongewervelden, reptielen, kleine zoogdieren, afval en jonge vogels en eieren; dus net als andere meeuwen min of meer een alleseter.
Vogeltrek
Wij ontvangen broedvogels uit Polen, Roemenië en Oekraïne vanaf de nazomer. Andere populaties van pontische meeuw in Kazachstan en omgeving trekken zuidwaarts richting Iran en het Arabisch schiereiland, maar de soort overwintert ook rond de Zwarte en Kaspische Zee. In 2012 was er in Nederland het eerste waargenomen broedgeval van een pontische meeuw, een hybride met een zilvermeeuw.
Verspreiding en aantal
jaargast in zeer klein aantal
De pontische meeuw werd lang als ondersoort van de geelpootmeeuw beschouwd en er is daarom nog weinig over het voorkomen van deze soort in Nederland bekend. Mede dankzij betere determinatiekennis wordt de soort steeds vaker gemeld. Het vermoeden bestaat dat de soort zich wel degelijk ook uitbreidt, gezien de recente (gemengde) broedgevallen in Nederland.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 160-170 (in 2023) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 250-500 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 100-500 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Soms enkele exemplaren in concentraties van meeuwen in grote steden.
In Europa
De pontische meeuw komt in Oost-Europa voor, met name rond de Kaspische en Zwarte Zee (Roemenië).
Meer informatie
Bescherming
Op Europees niveau geldt de soort niet als bedreigd vanwege het grote verspreidingsgebied en de stabiele grote populatie. De Europese populatie heeft wel te lijden gehad van olievervuiling en plezierjacht (Oekraïne).
Wet- en regelgeving
De Pontische meeuw is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn Pontische meeuwen beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de Pontische meeuw wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal