Blauwe reiger

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Harde, vérdragende roep, zowel in vlucht op trek, als in de kolonie. In vroege voorjaar luide baltsroep van man op nest, ook 's nachts. In kolonie divers gekekker en gekrijs, van zowel jonge als volwassen vogels.

• Kolonie; later vluchtroep
• Vluchtroep

Broeden

Broedt van februari tot en met mei, meestal in slordige kolonies in bomen, maar steeds vaker ook solitair. De voorkeur gaat uit naar plekken waar rovers moeilijk bij komen; eilandjes in een vijver of plas bijvoorbeeld. Het nest bestaat uit takken, soms aangevuld met riet en waterplanten. Het vrouwtje maakt het nest, het mannetje voert de bouwmaterialen aan. Het nest wordt vaak meerdere jaren gebruikt (maar soms door een roofvogel gekraakt). Legt meestal 4 tot 6 bleek-blauwgroene eieren, die in 23 tot 28 dagen worden uitgebroed. Anderhalve maand later zijn de jongen vliegvlug, al blijven deze vervolgens nog 10 tot 20 dagen op en bij het nest.

Leefgebied

Overal waar ondiep water voorhanden is dat in voldoende voedsel voorziet. Om te broeden zijn bomen onmisbaar, daar waar de combinatie te vinden is, zijn blauwe reigers nooit ver weg. Zoekt ook voedsel in graslanden (muizen, mollen). In stedelijk gebied schuimen ze ook op straat, zoals bij het sluiten van de markt.

Voedsel

Blauwe reigers eten alles wat zij in ondiep water (zoet, brak en zelfs zout) kunnen vinden: kleine en grotere vissoorten, rivierkreeft (tegenwoordig zijn dat allemaal exotische soorten), salamanders en kikkers. Ook mollen en muizen als deze te pakken zijn. In de bebouwde kom zoeken en krijgen ze ook menselijk eten.

Vogeltrek

Vorst is een probleem voor blauwe reigers; veel reigers trekken daarom in de winter weg. Voor een deel naar Engeland, maar ook zuidelijk naar Frankrijk. Vogels uit Scandinavië en Duitsland nemen hun plek in. Er zijn blauwe reigers uit onze streken aangetroffen in Centraal-Afrika. Een aanzienlijk deel van de blauwe reigers blijft echter in Nederland in de winter en zwerft dan, indien nodig, rond tot een plek die voorziet in voldoende voedsel is gevonden. Soms is dat een plek waar (iets verwarmd) industriewater wordt geloosd, of waar een groep eenden een wak openhoudt. In een periode met stevige vorst kan je groepen blauwe reigers in een weiland zien staan, in afwachting van invallende dooi. Als de vorst dan aanhoudt, sterven veel van de vogels die deze strategie verkozen boven wegtrekken.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

In de winter kan je in open polders, met veel sloten, grotere groepen blauwe reigers aantreffen, een mooi gezicht. Wie een blauwe reiger van heel dichtbij wil bekijken, kan echter beter in de stad zijn, of langs een vaart bij een visser gaan zitten. In dierentuin Artis leeft een wilde populatie blauwe reigers die het gemunt hebben op vis voor de pinguïns en jan-van-genten.

In Europa

In een brede gordel, dwars door Europa, komt de blauwe reiger algemeen voor. Maar ook langs de fjorden van Noorwegen is de soort te vinden. In Zuid-Europa is de verspreiding veel onregelmatiger en is de blauwe reiger meer wintergast dan broedvogel.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Blauwe reigers zijn onlosmakelijk verbonden aan het laag-Nederlandse landschap. Een sloot zonder reiger is niet compleet. Daarom zet Vogelbescherming zich ervoor in om ook algemene soorten algemeen te houden.

Wat kun jij doen

Overheden, waterschappen en terreinbeheerders zijn aan zet als het gaat om het verder verbeteren van de waterkwaliteit van Nederland. Blauwe reigers zijn verder geholpen met een natuurlijke oeverbegroeiing. Tijdens strenge winters zijn noodlijdende blauwe reigers te helpen door het bijvoeren met visafval en eendagskuikens. Ervaar je overlast van blauwe reigers bij jouw vijver? Je kunt daartegen bijvoorbeeld draden boven de vijver plaatsen om het vissen in de vijver tegen te gaan. Om te voorkomen dat vogels er tegenaan vliegen, kun je er zilverfolie aan hangen. Ook kun je de volgende maatregelen overwegen:

• De vijver afdekken met gaas of netten;
• De vijverrand met dichte begroeiing ‘barricaderen’;
• Bomen of struiken langs de vijver plaatsen;
• IJzerdraad op 20 cm hoogte en op 20 cm vanaf de waterkant spannen, vaak voorkomt dit dat een reiger bij de vijver kan.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Film Schoffies over blauwe reigers in Amsterdam

Actuele berichten

• Reigers in Nederland doen het uitstekend
• Tjonge! Wat een vreemde vogeltongen!
• 5 vissende vogels: verrassend verschillend
• Samenwerkende vogels

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van blauwe reigers zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. Nader onderzoek kan nodig zijn, omdat de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. In sommige provincies zijn nesten van blauwe reigers wel het gehele jaar beschermd, omdat zij als koloniebroeders elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast of afhankelijk van bebouwing of biotoop zijn. De nesten zijn daarom, voor zover ze niet permanent verlaten zijn, jaarrond beschermd in deze provincies. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving