Vier vogels die we missen

We horen ze steeds minder en op een dag misschien helemaal niet meer: koekoek, ringmus, zomertortel en veldleeuwerik. Poeh, dat is wel een heel droevige gedachte. Ze waren ooit zo alledaags en staan nu op de Rode Lijst van bedreigde broedvogels. Daarom maakt Vogelbescherming zich hard voor álle vogels en hun leefgebieden. Want de vogels die we nu gewoon vinden, die moeten gewoon blijven, voor nu en voor later. En de vogels die we missen, die willen we weer horen!

De koekoek, wie kent hem niet. De grijze vogel die zo handig herkenbaar ‘koekoek’ roept. Dat is trouwens altijd een mannetje, want het vrouwtje roept heel wat anders.

Ze leggen hun eitjes in ‘s andermans nest en laten het uitbroeden en opvoeden graag aan de gastheer of -vrouw over. Koekoekvrouwtjes kiezen één soort om te ‘misbruiken’, bijvoorbeeld een witte kwikstaart of een kleine karekiet in het riet. Ze specialiseren zich helemaal in het voor de gek houden van die soort. Nadeel: als die dan achteruit gaat, kan de koekoek minder eieren kwijt en gaat dus ook achteruit. Het helpt helemaal niet als er ook nog minder rupsen te vinden zijn.

Wist u dat ook de ringmus op de Rode Lijst staat? De huismus was al zo’n schok. Hij lijkt op de huismus, maar met een wit ringetje op zijn wang en een chocoladebruin ‘petje’. Zijn simpele liedje klinkt zo.

Er is zomer én winter te weinig voedsel voor ze en er zijn te weinig nestplaatsen. Dat komt door het verdwijnen van de keuterboertjes, het telen van mais in plaats van oer-Hollands graan en het opruimen van die mooie bloeiende heggen en houtwallen. Ook zijn onkruidzaden en insecten steeds schaarser door de enorme hoeveelheden chemische bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt. Gif, waar hebben we dat vaker gehoord? Daar moet wat aan te doen zijn.

Ons állerkleinste duifje met een rode ring om het oog en zwart-witte strepen op de hals. Ze koeren een beetje dromerig. Het is het enige duifje dat hier niet overwintert, maar daardoor driedubbel kwetsbaar lijkt.

Zomertortels hebben het namelijk moeilijk in de West-Afrikaanse overwinteringsgebieden, waar slaapbossen worden gekapt. Daarbij worden ze onderweg er naartoe neergeschoten door jagers in Zuidwest-Europa. En óók hebben ze het niet makkelijk als ze hier komen broeden. (Ze hebben grofweg last van dezelfde dingen als ringmussen.) Werk aan de winkel op drie fronten dus.

In Nederland doet Vogelbescherming onderzoek naar de mogelijkheid van bijvoeren, als absolute noodmaatregel om deze prachtige duif voor ons land te behouden, als onderdeel van een Europees actieplan voor de zomertortel.

Mannetjes veldleeuweriken maken spectaculaire zangvluchten. Eerst klimmen ze tot een hoogte van soms meer dan honderd meter, waarna ze luid zingend omlaag vliegen om in de buurt bij het vrouwtje te landen.

Helaas gaat het zéér slecht met de veldleeuwerik. Sinds 1960 namen ze met 95% af. Daarmee is deze soort een van de grootste slachtoffers van de intensieve landbouw en verruiging van de duinen. We kunnen best het één en ander voor ze doen, zoals het aanpassen van wanneer en hoe vaak wordt gemaaid en het aanleggen van stroken met bloem- en grasmengsels langs akkers en weilanden. Een mooi, succesvol voorbeeld vindt u hier. Maar dat moeten we dan wel als de wiedeweerga doen.