Plezierluchtvaart jaagt vogels stuipen op het lijf

Beheerplan

In Nederland zijn (onder meer) Natura 2000-gebieden aangewezen om de natuur – en dus ook vogels – rust te bieden. Dat is hard nodig, want het is druk in Nederland. In overleg met alle betrokkenen stelt het ministerie van EZ voor deze gebieden een beheerplan op. Daarin staat ‘hoe beleven, gebruiken en beschermen in het gebied samen gaan’. Er bestaat dus geen keiharde norm voor wat wel en wat niet mag. En daar wringt de schoen soms. Door onwetendheid of desinteresse schaden ‘belevers’ of ‘gebruikers’ de belangen van de ‘beschermers’.

Recreatieve luchtvaart

Een specifieke bedreiging voor de rust in Natura 2000-gebieden is de recreatieve luchtvaart. Les- en sportvliegtuigen, luchtballonnen en helikopters vliegen vaak te lang en te laag over de rustgebieden, waardoor vogels opschrikken. De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL) heeft een gedragscode opgesteld voor recreatieve vliegers, maar die is niet bindend.

Fochteloërveen

In het prachtige Fochteloërveen, een Natura 2000-gebied in Drenthe, rusten duizenden kolganzen, toendrarietganzen, kleine en wilde zwanen. En er broeden kraanvogels. Op de website van Harke Kuipers en Wetlandwacht Herman Feenstra, www.hetfochteloerveen.nl, is de schoonheid en rijkdom van het gebied te bewonderen. Feenstra constateert sinds 2007 echter ook een toenemende overlast van het nabijgelegen vliegveld Eelde.

Kleine vliegtuigjes

Herman Feenstra: “Ik doe sinds 2007 veldonderzoek en zie een toename in de verstoring van overwinterende ganzen door kleine vliegtuigjes vanaf vliegveld Eelde. Halsbandonderzoek van rietganzen laat een afname van 26 procent zien in verblijfsdagen sinds 2011 en dat is strijdig met de afspraken die er voor dit gebied gelden.”

Cumulatief

“Het zijn vaak dezelfde vliegtuigen. We hebben de vliegscholen er al op aangesproken, maar dat had geen effect. De provincie, die dit stiltegebied heeft aangewezen, zou moeten toezien op handhaving, maar er verandert niets. Ook lijnvliegtuigen, luchtballonnen en helikopters vliegen vaak over het gebied en al die verstoringen hebben een cumulatief effect; de vogels verdwijnen van de slaap- en foerageerplaatsen.”

Niet voor de lol

Vogelbescherming wil de rust in natuurgebieden meer onder de aandacht van de recreatieve luchtvaart brengen om zo naleving van hun eigen gedragscode ‘tussen de oren te krijgen’. Ook onderzoekt Vogelbescherming wat de mogelijkheden zijn van een meldpunt voor verstoringen. Hopelijk leidt dit tot meer inzicht onder hobbyvliegeniers dat vogels, anders dan zij, niet voor de lol het luchtruim kiezen.