Oproep aan rijksoverheid: pak vogelgriepcrisis aan

We beleven een van de ernstigste uitbraken van de vogelgriep uit de geschiedenis. Meestal worden vogels vooral in de winter getroffen door het virus, maar dit jaar werden ze ook in de zomer hard geraakt. Met massale sterfte tot gevolg. Maar ondanks de ernst van de crisis is van een gecoördineerde aanpak geen sprake. Het is onduidelijk wat de verantwoordelijkheden zijn van diverse ministeries, provincies, gemeenten, veiligheidsregio’s en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Niemand neemt de leiding.

Terreinbeheerders, dierenambulances en wildbeschermers doen wat ze kunnen, maar worden aan hun lot overgelaten. Waar kunnen ze terecht als ze beschermende materialen moeten aanschaffen, medewerkers moeten voorlichten of dode vogels moeten vernietigen? Protocollen zijn onduidelijk en overheden wijzen naar elkaar. Passanten hebben geen idee wat ze moeten doen wanneer ze zieke of dode vogels vinden of hebben aangeraakt. Het gevolg is dat er vaak op onverantwoorde wijze met besmette dieren wordt omgegaan. Met grote risico’s voor wilde vogelpopulaties, dieren in de veehouderij en de volksgezondheid.

In een gezamenlijke brief roepen beschermingsorganisaties de rijksoverheid op om maatregelen te nemen om de crisis te bestrijden. Op korte termijn pleiten zij ervoor dat de overheid de rol van crisiscoördinator op zich neemt. Door middel van een voorlichtingscampagne moet zij terreinbeheerders, vrijwilligers, gemeenten en passanten informeren over de risico’s van de vogelgriep en wat te doen als ze zieke of dode vogels aantreffen. De overheid zou ook de uitbraak landelijk moeten monitoren. Dit geeft sturingsinformatie om verdere verspreiding te voorkomen. En voor de organisaties in het veld moeten er kennis, menskracht en financiële steun komen om dode en zieke vogels op een veilige manier te ruimen.

Voor de lange termijn pleiten de beschermingsorganisaties ervoor om de natuur robuuster te maken. Naast de vogelgriep worden vogelpopulaties ook getroffen door habitatverlies, bijvoorbeeld door menselijke ingrepen en klimaatverandering. Met een robuuste natuur en voldoende broedplekken komen populaties minder onder druk te staan.

Daarnaast moet de overheid voor de lange termijn ook de risicofactoren in de pluimveehouderij verminderen. Door bijvoorbeeld pluimvee te vaccineren en het aantal dieren per bedrijf te verlagen, beperken we risico’s voor kwetsbare wilde vogels, pluimvee en mensen.