Op Schiphol geen natuur? Vergis je niet!

Bij de ingang van het erf van Corinne Kalisvaart worden we verwelkomd door een ransuil. Hij zit in de coniferenhaag verscholen. Op de groene bladeren verraden witte poepsporen de plek waar hij zich schuilhoudt. 

Corinne woont in de Haarlemmermeer. Achter haar huis ligt een uitgestrekt grasland. Aan de horizon de hogesnelheidslijn en bedrijfstorens van station Hoofddorp, aan de zijkant afgesloten door een dijk van de Stelling van Amsterdam. Aan de voorkant begint de Kaagbaan van Schiphol, waar vliegtuigen bijna elke minuut opstijgen.

Al 27 jaar woont Corinne in een oude laan met aan weerszijden boerderijen, de Rijnlanderweg. Toen ze er kwam wonen, werd het gebied omgeven door weilanden en akkers. De afgelopen jaren veranderde er veel. Schuin achter haar huis zijn gigantische bedrijvencomplexen uit de grond gestampt. Het is volgens Corinne pure bouwdrift. “Er worden alweer nieuwe gebouwd, terwijl er nog veel leeg staan.”

Dat er nog van alles zal veranderen de komende jaren, staat vast. Maar Corinne probeert de faunarijkdom hun plek te laten behouden en de dieren een stem te geven. Dat doet ze via de website Fauna Haarlemmermeer en via Instagram, simpelweg door de foto’s die ze er van dieren maakt op te plaatsen. Door te lobbyen en presentaties te geven hoopt ze ook bestuurders te doordringen van de bijzondere fauna-rijkdom.    

In de schuur op haar erf zitten vijftien mussen op een hoge balk vrolijk te kwetteren. Op het weiland achter het huis scharrelen fazanten en springen hazen. Corinne wijst op een weidepaal. “Dat noemen wij office sharing: overdag zit de buizerd er om te jagen, ’s middags de torenvalk, ’s nachts afgewisseld door de ransuil.”

De loodsachtige gebouwen van het bedrijvencomplex glimmen in de middagzon. Ervoor ligt een slootje. “Hier ga ik ’s zomers geregeld zitten om naar de lepelaars te kijken die door het water waden”, zegt ze. We lopen langs een vossenhol - Corinne ziet de vos vaak scharrelen. In het slootje drijven tafeleenden. “In de zon valt die roodbruine kop prachtig op”, zegt ze, terwijl ze door de verrekijker tuurt. Verderop zwemmen krakeenden; een aalscholver staat te drogen en boven ons miauwt een buizerd.

“De gemeente zegt dat dit gebied flora- en fauna-arm is”, vertelt Corinne terwijl we verder lopen. Maar dat klopt dus niet. Corinne krijgt helaas weinig bijval van raadsleden. “Na mijn inspraak bij een hoorzitting over het wijzigen van een bestemmingsplan noemde de wethouder mij ‘dat mussenvrouwtje’. Dat beschouw ik als een compliment, maar ik weet niet zeker of het ook zo bedoeld was.” Corinne vindt het vaak lastig bij wie ze moet zijn om de juiste informatie te laten landen en zo te lobbyen voor de natuurlijke waarden van het gebied, die bescherming verdienen. Ambtenaren volgen elkaar snel op.

Schiphol Trade Park heeft de ambitie om het groenste bedrijventerrein van Nederland te worden. Toch ziet Corinne van alles misgaan. Ze wijst op de vogelnestkasten die aan de zonzijde van het complex zijn geplakt. “Daar gaat geen vogel in zitten: het wordt er in de zomer meer dan 40 graden en er is nergens beschutting in de buurt. Een koolmees wordt daar zo door een sperwer uit de lucht geplukt.” De kennis over hoe je verantwoord natuurinclusief bouwt is intussen in Nederland natuurlijk wel voorradig.

Aan de andere kant van de Rijnlanderweg, bij het nieuwe complex van Nippon Express, gaat het een stuk beter. Daar zijn direct na de bouw struiken naast de gevels geplaatst en bij de sloot flauwe oevers met riet gecreëerd. Bovendien zijn aan de buitenkant van de parkeergarage bakken met klimplanten gehangen, die het gebouw helemaal zullen begroeien.

We lopen erheen via een oud, langgerekt hazelnotenbosje, achtergelaten door een boer die inmiddels verhuisd is. In bijna elke boom is wel een vogelnest te zien. Zwartkop, bonte specht, tjiftjaf, zanglijster en puttertjes zitten er. Onder de bomen hipt een konijn weg.

We bereiken het begin van de Kaagbaan: een desolaat terrein met een weg-in-aanbouw. Corinne ziet hier in de zomer veldleeuweriken over elkaar heen buitelen. Zij profiteren van het olifantsgras dat er is aangeplant. Dat mag van Corinne blijven staan. “Het moet hier in de toekomst niet te aangeharkt worden. Bunzingen en bruine kiekendieven leven hier ook, die dieren hebben ruigtes nodig. Ik zie kansen voor de natuur, maar dan moeten die wel gegrepen worden door met respect voor de natuur te bouwen.”

Vogelbescherming zet zich ook in voor het zorgvuldig omgaan met natuur buiten natuurgebieden en streeft een Basiskwaliteit Natuur na. Nederland is de afgelopen decennia door een ondergrens gezakt wat dat betreft. Zelfs algemene soorten zoals huismussen staan op de Rode Lijst als bedreigde broedvogel. Te veel kleine landschappelijke elementen zoals sloten, heggen en houtwallen zijn verdwenen en krijgen van gemeenten niet de aandacht die ze verdienen. Gelukkig zijn er groene vrijwilligers, buurtbewoners en vogelwerkgroepen die ze daar op wijzen.