Mezensterfte door bestrijding buxusmot?

Kool- en pimpelmezen die leven in buurten waar de buxusmotrups wordt bestreden met gif, krijgen veel soorten bestrijdingsmiddelen binnen bleek eerder uit een kleinschalig onderzoek van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM). Vaak zijn dat ook nog illegale middelen. Mezen zijn nu eenmaal gek op de rupsen en voeren ze enthousiast aan hun jongen.

Het CLM en Vogelbescherming willen nu op grote schaal onderzoek uitvoeren naar het verband tussen mezensterfte en het gebruik van gif tegen de buxusmotrups. Dit is belangrijk om te voorkomen dat tuinvogels (en veel andere insecten) worden vergiftigd.

In 2018 heeft het CLM 5 dode jonge mezen onderzocht op plaatsen in de stad waar de buxusmot werd bestreden. Ook 5 dode jonge mezen uit een bosgebied, waar geen bestrijding plaatsvond zijn onderzocht. 

In totaal zijn wel 14 verschillende gifsoorten gevonden in de onderzochten mezen. Dit waren heel concreet 9 insecticiden (middelen om insecten de doden: chlorantraniliprole, DDT, fipronil, imidacloprid, indoxacarb, permethrin, spinosad, spiromesifen en thiamethoxam), 3 fungiciden (middelen om schimmels te doden: azoxystrobin, fluopyram en propiconazole), 1 biocide (een stof die veel verschillende soorten levende wezens doodt: DEET) en 1 synergist (piperonyl butoxide, een stof die de afbraak van pyrethrinen tegengaat).

Uit het onderzoek bleek dat de ‘stadsmezen’ een veel groter aantal bestrijdingsmiddelen bevatten dan de ‘bosmezen’: gemiddeld 2,8 tegen 0,8: duidelijk weergegeven in de grafiek. Hier staat ook een losse kolom voor de middelen om insecten de doden (insecticiden), omdat mensen die waarschijnlijk gebruiken om de buxusmotrups te bestrijden. De onderzoekers vonden 2,2 soorten insecticiden per mees in de stad vergeleken met 0,2 insecticiden in het bosgebied. Ook een groot verschil.

Opvallend: de meeste van de gevonden middelen mogen particulieren niet eens tegen de buxusmot gebruiken. Het zijn dus illegale gifstoffen. Bekijk voor meer informatie het hele onderzoeksrapport. 

Dit jaar gaat het CLM het mezenonderzoek op een grotere schaal uitvoeren en Vogelbescherming ondersteunt dit onderzoek. Het is namelijk nodig om meer dode jonge mezen te onderzoeken, om te kunnen zeggen of het gebruik van gif tegen de buxusmot kan leiden tot een verhoogde sterfte van jonge mezen in de nestkast.

Eind april deed het CLM een oproep om contact op te nemen als u in uw tuin plots veel dode (jonge) mezen vond én u of de buren gif gebruikten om buxusmotten te bestrijden. U gaf massaal gehoor en inmiddels heeft het CLM meer dan 300 meesjes beschikbaar voor onderzoek. Dit is ruim voldoende, dus u hoeft zo'n trieste vondst niet meer door te geven. U kunt de meesjes in een zakje in de kliko leggen, of begraven.

Er zit nu niet veel anders op dan de uitkomst van het onderzoek afwachten. Hopelijk biedt het aanknopingspunten om de kool- en pimpelmezen beter te beschermen.