Jaar van de Merel: (jonge) merels en katten

Het broedseizoen van merels is al een tijdje onderweg. De eerste jonge merels vlogen begin april al uit, maar nog steeds worden er eieren bebroed en jongen gevoerd. En dat gaat nog wel even door tot in de zomer. Dit betekent een stressvolle tijd voor de ouders. Want er wacht nest en jongen een riskante periode. Allerlei gevaar ligt op de loer, ook van poezen..

Het leven van merels speelt zich voor een belangrijk af op de grond. Veel van hun voedsel – bijvoorbeeld regenwormen – wordt daar al hippend gezocht. Ze zoeken hiervoor vooral gazons af. Die levenswijze maakt merels, en ook andere vogels die veel rondlopen (zoals zanglijsters, spreeuwen en roodborsten), meteen heel kwetsbaar. En dat geldt nog meer voor de – nog onervaren – uitgevlogen jongen.

We weten dat het niet goed gaat met de merel in Nederland, vandaar dat 2022 is uitgeroepen tot Jaar van de Merel. De redenen voor deze achteruitgang worden nu onderzocht.

Predatie kan zeker plaatselijk een rol spelen, dat is intussen bekend. En naast een aantal natuurlijke roofdieren, is ook de huiskat een geduchte jager van vogels. Maar alleen de aanwezigheid van loslopende katten zorgt er ook al voor dat merelouders zich minder goed kunnen kwijten van hun opvoedende taken. Nog afgezien van de jongen die nu nog wat hulpeloos rondfladderen en een makkelijke prooi vormen.

Vaak wordt ook naar kraaiachtigen gewezen als het predatie en zangvogels als de merel gaat. En met name de ekster krijgt er dan van langs. Maar daar zijn –  ook in het geval van merels - allerlei nuances op z’n plaats. Zonder eksters zouden andere roofdieren meer hun kans grijpen, en bovendien zijn eksters alleseters en vormen eieren en jonge vogels maar een zeer klein deel van wat jonge eksters te eten krijgen. Ook de vaak genoemde toename van de ekster valt erg mee. In stedelijk gebied gaat het om 1% per jaar, maar in het buitengebied vergaat het deze vogels juist niet zo goed.

Terug naar de huiskat. Het aantal katten in Nederland ligt tussen 3,6 miljoen en 4,7 miljoen. Dit zijn ruim 3 miljoen huiskatten, een half miljoen zwerfkatten en 135.000 tot 1.2 miljoen verwilderde katten in het buitengebied. Door deze aantallen is de kat het meest voorkomende roofdier in Nederland. Het ligt daarom voor de hand om te denken dat ‘uw’ merels wel eens last hebben van los rondlopende poezen, of erger. Ook uw eigen kat kan een vogeljager zijn, soms ook zonder dat u het in de gaten heeft.

Vogelbescherming Nederland adviseert eigenaren van katten daarom te voorkomen dat hun huisdier in het broedseizoen vogels verstoort of schade toebrengt. Dit kan bijvoorbeeld door katten binnenshuis te houden, of in ieder geval in afgesloten buitenruimtes, of aangelijnd. Ongeacht het gebied, dagdeel of seizoen. Voor meer informatie lees ook ons standpunt ten aanzien van katten en andere huisdieren.

En wilt u als kattenbezitter weten wat u kunt doen (of laten), of wilt u juist weten wat u kunt doen om katten uit uw tuin te houden: in dit artikel vindt u meerdere bruikbare tips.

Daarnaast helpt het ook om uw tuin dusdanig in te richten dat merels en andere vogels zich bij onraad terug kunnen trekken in bomen of struiken. Die laatste zijn meteen ook goede nestgelegenheid. Kijk hier voor tips over vogelvriendelijke planten, bomen en struiken.
In onze webwinkel kunt u daarnaast diverse merelvriendelijke producten vinden.