Hoe boerenzwaluwen leren jagen

Het aantal vliegbewegingen rond ons huis is flink toegenomen dit jaar. Nee, het is niet wat u denkt, het zijn geen vliegtuigen, maar boerenzwaluwen! Daar zijn we alleen maar blij mee. We hadden de afgelopen drie jaar één paartje broedend aan het huis en dit jaar maar liefst vier paartjes van die schoonheden onder het afdak.

Het is een drukte van belang boven de tuin en het weiland, waar de insecten worden gevangen voor de jonge boerenzwaluwen. Ik heb puur uit nieuwsgierigheid eens opgemeten hoelang de ouders erover doen om een maaltje bij elkaar te krijgen. Wat blijkt: ze komen gemiddeld iedere 40 seconden voer aanbieden bij het nest, dat mag je toch wel een topprestatie noemen. Het verklaart ook al die vliegbewegingen rond ons huis.

Als de jongen eenmaal uit het nest zijn, vliegen ze meestal naar de walnotenboom, waar ik nu onder zit. Daar zijn ze veilig voor kat, boomvalk en sperwer. Vanuit de boom worden ze dan nog enkele dagen zittend gevoerd. De ouders proppen de hongerige bekjes vol met steeds grotere insecten. Maar, na een tijdje verandert er wat in het gedrag van het ouderpaar.

Het begint allemaal met een soort alarmroep. De jonge boerenzwaluwen reageren daarop door op te vliegen en het luchtruim te kiezen. De ouders maken hiervan gebruik door hen nu in de lucht voer aan te bieden. Als dat kwartje eenmaal is gevallen bij de jongen, verandert het gedrag van de volwassen vogels plots nog een keer. Ze geven het voedsel niet meer aan, maar laten het in de lucht naar beneden vallen. Eerst wordt dat niet begrepen door de kleintjes, maar al snel krijgen ze door wat er van hen wordt verwacht.

Het is geweldig om te zien hoe snel de jonge vogels aanvoelen dat ze achter het voer aan moeten. Door het loslaten van het voer leren de jonge vogels de behendigheid die nodig is om zelf insecten te vangen. Het is een pittige leerschool, maar het slagingspercentage is hoog. Gelukkig maar, want zo kunnen wij ieder voorjaar en zomer genieten van deze luchtacrobaten.

Zoveel jonge boerenzwaluwen bij elkaar blijven natuurlijk niet onopgemerkt. We vermoeden dat de kerkuil van de overburen ook op de hoogte van die lekkere hapjes was. Gekscherend hebben we de uil omgedoopt tot terror-uil. Of misschien was het de gaai, die een nest had in de omgeving. Er zijn namelijk 12 van de 27 jongen van het ene op het andere moment uit de verschillende nestjes verdwenen... Best wel zuur, maar ja het hoort er wel bij.

Het is nu half augustus en er zit nog één paartje zwaluwen met vier jongen, maar ook die zullen al snel uitvliegen en de wijde wereld intrekken (specifieker: naar West- en Centraal Afrika). En dan wordt het stil rond ons huis. Het grote genieten is, wat betreft de boerenzwaluwen, voorbij. We moeten wachten op een nieuw voorjaar en hopen dat ze weer zullen vliegen en jagen en leren boven onze tuin.