Beschermingsplan Moerasvogels revisited, deel 3

In drie afleveringen neemt Bernd de Bruijn – de moerasvogelman van Vogelbescherming - je mee naar drie gebieden waar Beschermingsplan Moerasvogels een verschil heeft gemaakt. Hij ontmoet de beheerder van het gebied en blikt terug op de ideeën van toen. Hij laat zien waarin Vogelbescherming uniek is. Zoeken naar mogelijkheden om goede maatregelen voor vogels te nemen, altijd samen met anderen. Van theorie naar praktijk.

Op een aantal weilanden in de Nieuwkoopse Plassen – beheerd door Natuurmonumenten – sloeg verwildering toe. Door voormalig agrarisch gebruik was de bodem té voedselrijk. Biezen en grassen explodeerden. Daar kunnen moerasvogels niks mee. Met geld van leden van Vogelbescherming werd besloten de graslanden om te zetten in nieuw moeras. Daarvoor moest eerst de zwaar bemeste toplaag worden afgegraven. Vervolgens kon het afgegraven land onder water worden gezet. Met spectaculair resultaat!

In de natuurbescherming is het gebruikelijk om je op ‘sleutelsoorten’ te richten. Dat zijn soorten die kritisch zijn. Als zij het naar de zin hebben, volgen in hun kielzog veel andere soorten die van hetzelfde leefgebied afhankelijk zijn. De purperreiger is zo’n soort en daarom werd in de inrichting in Nieuwkoop gemikt op purperreigers. Maar die doken niet op. Wel in de omgeving, en ook zoeken ze in het nieuwe moeras wel naar voedsel. Is het project dan mislukt? Nee – want lees verder wat er toen gebeurde.

Toen het moeras zich na twee jaar begon te ontwikkelen kwamen de eerste specialisten: waterral, porseleinhoen en zelfs twee paartjes van het zeldzame kleinst waterhoen. Vanuit de oevers groeide nieuw riet, dat een leefgebied vormt voor snor, blauwborst en kleine karekiet. Het feit dat veel soorten van jong moeras zo zeldzaam zijn is een teken dat er te weinig ‘overstroming’ is van de randen van moerassen – logisch, want waterbeheer is gericht op het tegengaan van overstroming en het optimaliseren van de landbouw. Maar natuurgebieden hebben daarvan te lijden: het starre waterpeil zorgt voor verruiging en verbossing. Dat verruigd weiland zich laat omtoveren tot moerasvogelparadijs geeft aan dat er nog veel te winnen is in Nederland!