Koninklijk bezoek tijdens het vogels kijken

Opgroeiend in Katwijk was het koningshuis nooit ver weg voor lokale vogelaars. Voormalig Koningin Beatrix had de gewoonte om te paard over het strand van Katwijk te rijden. Geregeld zagen we de Koningin op haar paard voorbijrijden. Niet alleen tijdens onze zwerftochten op het strand maar vooral in het najaar, wanneer we urenlang op een van de lokale zeetrektelposten rond de uitwatering zaten te verkleumen, de oude K.R.B.-post of bij voormalig hotel Savoy. De Koningin was vooral te herkennen aan de bewaking die op gepaste afstand volgde. Meer dan een korte blik was de hele entourage ons niet waard, want we tuurden over zee naar voor ons hoofdprijzen als kleinste jagers, vorkstaartmeeuwen, pijlstormvogels en andere zeevogels.

Tijdens mijn eerste vogelreis naar Java en Bali samen met vogelvriend Arjan, werd ik door hostal-eigenaar Freddy gemaand hem te volgen naar zijn woonkamer. Op zijn televisie werd het staatsbezoek van Koningin Beatrix live uitgezonden en hij wilde dat moment graag delen.

Freddy’s Guesthouse, net buiten het Gunung Gede Pangrango Nationaal Park op Java, was in die tijd voor elke vogelaar de overnachtingsplek om het nationaal park te bezoeken, met ongerept tropisch bos op de flanken van een nog werkende vulkaan en de plek om de meeste Javaans endemische vogelsoorten waar te nemen waaronder kleurrijke soorten als pink-headed fruit-dove, Javan blue-tailed trogon en de schattige Javan tesia.

Freddy sprak Nederlands en bleek in zijn jeugd een assistent te zijn geweest van Andries Hoogerwerf, een beroemde Nederlandse onderzoeker waarnaar zelfs een vogelsoort werd vernoemd, de zelden waargenomen Hoogerwerf-fazant van Sumatra.

Het bleef niet bij het tv-moment. Een kleine week later liepen we, tijdens een zoektocht voor souvenirs voor onze ouders, in de stad Yogyakarta in een winkelstraat. Uit het niets kwamen motoragenten met gillende sirenes de straat ingescheurd en sloten alle toegangswegen af. Met veel kabaal reed vervolgens, op hoge snelheid, een lange motor- en autocolonne de straat door. We meenden zelfs het kenmerkende kapsel van de Koningin achter het raam te zien: het Nederlands staatsbezoek flitste voorbij.

Net als bijna elk eiland in Indonesië is het eiland Borneo gezegend met een reeks soorten die alleen op dit eiland voorkomen. Voor de endemische bergsoorten is de hoogste berg in Zuidoost-Azië, Mount Kinabalu, gelegen op het Maleisische gedeelte van Borneo, de plek om te bezoeken. Samen met Katwijkse vogelvrienden Arjan en Arnold wilden we deze locatie eer aan doen door meerdere dagen in het nationaal park te verblijven om zo alle specialiteiten te zien te krijgen.

Drie soorten behoren hier tot de meest begeerde van alle Borneo-endemen. We gingen voor de in het donker lichtgevende Whitehead’s broadbill en de bontgekleurde Whitehead’s trogon, beide omdat ze zo ontzettend mooi zijn. Maar ook wilden we de Whitehead’s spiderhunter zien, omdat als je twee soorten ziet met Whitehead’s in de naam, je de derde soort natuurlijk niet mag missen.

Verblijfplaatsen in het park op Mount Kinabalu waren in die tijd schaars en redelijk hoog geprijsd, maar buiten het park verblijven was niet echt een optie vanwege de reistijd die ten koste zou gaan van de netto-vogeltijd. Voor ons drieën hadden we ruim van tevoren een bungalow gehuurd om er zeker van te zijn dat we in het park zelf konden verblijven. Dit bleek bij aankomst een volwaardig huis, gelegen op de uiterste hoek van een straat met 12-15 gelijkwaardige vakantiewoningen, allen staand in een halve kring rondom een mega groot landhuis. Wij vonden onze ‘bungalow’ al over de top, het landhuis was van een andere dimensie.

Tot onze verbazing waren we de enige bewoners, de rest stond leeg. Bij het inchecken was er commotie onder het personeel. Het leek erop alsof we niet de bungalow konden gebruiken. Door de taalbarrière was het ons niet duidelijk wat er aan de hand was, maar we wilden zeker niet buiten het park slapen. Nogmaals lieten we onze reservering zien en deden alsof we niets begrepen. We wilden zo snel mogelijk het bos in op zoek naar vogels.

De broadbill en trogon kostten wat moeite maar werden meerdere keren door ons prachtig waargenomen. De spiderhunter bleek het lastigst te vinden. Ondanks dat de vogel niet heel groot is, heeft ie een luide stem en draagt z’n geluid ver. Toch konden we de soort niet in het bos vinden. Uit meegenomen reisverslagen bleek dat het opgaande bos achter het landhuis de beste plek was. Vooral in de vroege ochtend, wanneer de spiderhunter zich het best laat horen.

Onze missie kwam ernstig in gevaar toen alle vakantiehuizen alsnog bezet raakten.

Op een namiddag stonden in de straat, als uit het niets, overal grote, donkere, geblindeerde SUV’s en overal liep beveiliging. Hoogwaardigheidsbekleders uit Sabah of Sarawak hadden in het landhuis hun intrek genomen, de bewaking had alle andere huizen bezet. De commotie bij het inchecken werd ons gelijk duidelijk. Het was uit veiligheidsoverwegingen vast niet de bedoeling geweest dat er andere mensen in het complex verbleven.

We liepen aan de ingang van het complex tegen een roadblock aan toen we na een lange dag in het bos naar onze accommodatie wilden gaan. Een korte uitleg bleek echter tot onze verrassing voldoende om erdoor te komen. Blijkbaar vonden ze drie jonge Nederlandse vogelaars geen bedreiging.

Navraag met handen en voeten bij het personeel in het restaurant leek uit te wijzen dat er een soort van ‘koning’ en ‘koningin’ intrek in het landhuis hadden genomen. Er werd door de gehele staf in ieder geval met ontzag over gesproken.

Het maakte onze kans op het zien van de spiderhunter een stuk gecompliceerder, maar we lieten ons niet uit het veld slaan. Met het eerste licht stonden we aan de achterkant van het landhuis, uit het zicht van de bungalows waar de bewakers sliepen. Onze gedachte was dat zo vroeg in de ochtend de bewaking vast nog niet helemaal wakker zou zijn, wat ook zo bleek te zijn.

Het wachten kon beginnen, maar uiteindelijk klonk het luide, nasale ‘weh-weh weehe’ vanaf de helling. Na enkele minuten intens zoeken liet de Whitehead’s spiderhunter zich prachtig in een boomtop zien. Missie geslaagd!  

Een blik achterom naar het huis. Er was een licht aangegaan en vanuit het badkamerraam keek een vrouw naar beneden waar wij stonden, ongetwijfeld de ‘koningin’ zelf hielden we ons voor. Anders dan zwaaien en glimlachen terwijl we wegliepen konden we niet doen. We moesten ook verder, er waren nog meer soorten in het bos die we nog niet gezien hadden. Zonder de bijzondere black-breasted fruithunter wilden we ook niet naar huis gaan!

Het volgende blog gaat over de zeearenden van Hokkaido in Japan.