Hartverwarmende wulpen in kille maanden

Maar met onze eigen wulpen gaat het helemaal niet goed. Sinds 1985 is het aantal broedparen met 50 procent gedaald. De topgebieden van vroeger, heiden, hoogveen en vastelandsduinen vrijwel helemaal door de wulpen verlaten; te onveilig geworden ook door de vos.

Wulpen broeden ook op agrarisch land, maar ook daar is het niet direct rustig. De landbouwmachines en koeien komen te vroeg in het jaar, de bloemrijke weiden van vroeger zijn omgevormd tot monotone hoogproductieve graslanden en ook op het boerenland bivakkeert de vos. In de duinen van de Waddeneilanden houdt de wulp nog wel stand.

Met zo’n 4000 tot 5000 broedparen die nog over zijn, staat de wulp in Nederland op de Rode Lijst van bedreigde broedvogels. Om die reden riepen Vogelbescherming en Sovon 2019 uit tot Jaar van de Wulp. Primair doel daarvan is beter inzicht te krijgen in hoe de wulp in ons land leeft, zodat we ‘m beter kunnen beschermen.

Doodzonde, zo’n plek op de Rode lijst. Voor de wulp, en daarmee ook voor ons. Geen heerlijker geluid immers in het voorjaar als de mannen met wulps gejodel vrouwtjes proberen te verleiden. Hij doet zijn best, ook al door speciaal voor haar een paar nestkuiltjes in de grond en met zijn achterste te draaien. Zij kiest er een uit en legt vier eieren, verankerd met de punten naar beneden.

Beide broeden, beide hoeden. Als de kuikens uit het ei kruipen, zoeken ze meteen zelf hun voedsel. De wulpenouders zijn waaks en kunnen fel uitvallen als hun jongen worden belaagd.

Na ongeveer vijf weken staan de jongen op eigen poten en staan ze voor de taak om zonder hulp en in een paar maanden tijd groot en sterk genoeg te worden voor de trek naar Zuidwest-Europa of Engeland.

Wulpen eten vooral wormen en andere ongewervelde bodemdieren, schelpdieren, garnalen en slakken die ze op de tast (al prikkend met de snavel) of op zicht vinden. Bij het prikken zitten mannen en vrouwen elkaar niet in de weg. Zij heeft net een fractie langere snavel en prikt daardoor net iets dieper. Kijken, prikken óf… pikken. Kleptoparasitisme, oftewel het jatten van de prooi van een ander, komt nogal eens voor. Een amusant gezicht want ook een wulp laat zich niet zomaar de kaas van het brood eten en haalt fel uit

Tijdens de winter biedt Nederland onderdak aan tot wel 200.000 wulpen. Zij aan zij in de uiterwaarden, op de kwelders en de graslanden. Volkomen zwijgzaam zijn ze allerminst. Ook nu is het heerlijk gejodel te horen.

Alle reden om bar weer te trotseren en – ook af en toe met de ogen dicht – intens te genieten.

• De buitendijkse Waddengebieden van de vasteland en de eilanden zijn toplocaties, net als onder meer de IJsselmonding
• Het Reevediep
• Noard Fryslân Bûtendijks tussen Zwarte Haan en de pier bij Holwerd. Een schitterende kwelder, te zien vanaf de dijk
• Het Balgzand bij Den Oever