5 vragen over
Wereld Wetland Dag

Wereld Wetland Dag is een initiatief van de Ramsar-organisatie. Ramsar is de Iraanse stad waar op 2 februari 1971 een internationaal verdrag werd gesloten om watergebieden te beschermen, in het bijzonder als verblijfsgebied voor watervogels. Het is daarmee het oudste internationale verdrag voor natuurbescherming. Vogelbescherming is lid van het Nederlandse Ramsar Comité.

Het natte Nederland is internationaal gezien een belangrijk gebied voor vogels die hier overwinteren en die nog verder naar het zuiden doortrekken. Alleen al in de Waddenzee gaat het om miljoenen vogels. Van een groot aantal watervogels overwintert regelmatig meer dan 10 procent van de Noord-West-Europese populatie in Nederland. Van een tiental soorten overwintert zelfs meer dan 50 procent in Nederland en van soorten als lepelaar, smient, kleine rietgans en brandgans zit soms zelfs meer dan driekwart van de totale populatie in Nederland!

Veel van de Nederlandse ‘wetlands’ hebben de status van Belangrijke Vogelgebieden. Dat zijn gebieden die door BirdLife International zijn aangewezen als zeer belangrijk voor vogels. Een formele bescherming hebben deze gebieden dankzij Europese en/of nationale natuurwetgeving. In Nederland gaat het nu om 99 Belangrijke Vogelgebieden waarvan 68 wetlands: moerassen, meren, plassen, kustgebieden, rivieren en veengebieden.

Behalve voor vogels en de algehele soortenrijkdom zijn gezonde wetlands ook van groot belang voor onszelf door zaken zoals waterberging zodat we droge voeten houden, onze watervoorziening, natuurbeleving en de economie (visserij/scheepvaart/rietteelt/recreatie).

Die 68 waardevolle wetlands hebben een formele bescherming door Europese regelgeving, meer precies door de Vogel- en Habitatrichtlijn (Natura 2000) en de Kader Richtlijn Water. Maar ook via de nationale Natuurbeschermingswet.

Dat werkt in de praktijk zo. Voor de meeste wetlands zijn in Nederland (ontwerp)beheerplannen vastgesteld. Daarin staan welke natuurdoelen voor dat gebied worden nagestreefd en welke maatregelen nodig zijn om soorten en habitats (leefgebieden) in stand te houden.

In theorie wel, maar helaas biedt de beschermde status van de wetlands in de praktijk geen garantie dat alle negatieve ontwikkelingen afgewend kunnen worden. Het blijft noodzakelijk om alert te zijn op mogelijke bedreigingen. Denk aan verdroging van wetlands door omliggende intensieve landbouw, versnippering door infrastructurele projecten, verlies van leefgebied door het plaatsen van windturbines, achteruitgang in waterkwaliteit, waterpeil en natuurlijke dynamiek, het ontbreken van meerjarig riet door intensief rietbeheer, verlies van voedselgeieden door (schelpdier)visserij en verstoring door intensieve recreatie.

Inderdaad een hele lijst! Afgelopen jaar publiceerden we het WetlandSignaal, over de slechte staat van veel Nederlandse wetlands. Maar ook over de hoopgevende ontwikkelingen.

Op allerlei fronten komt Vogelbescherming in het geweer. Een greep:

• We voeren grote voorbeeldprojecten uit, zoals in de Zuidwestelijke Delta (Haringvliet), de Waddenzee en het IJsselmeer. Dat doen we meestal samen met andere natuurorganisaties.
• We lobbyen, zowel in Den Haag als Brussel, om een betere bescherming van de kostbare Nederlandse natuur.
• Als het niet anders kan, vragen we de rechtbank een oordeel te vellen over in onze ogen ongunstige ontwikkeling, zoals bijvoorbeeld het willen afschieten van smienten.
• We zetten ons extra in voor bijzondere vogelsoorten die onmiddellijk bescherming nodig hebben, omdat het er heel slecht mee gaat, zoals de grote karekiet.

En daarnaast is er ons WetlandWachten-netwerk

Sinds 1995 beschikt Vogelbescherming over een netwerk van vrijwillige WetlandWachten. Een WetlandWacht houdt zijn of haar wetland scherp in de gaten en signaleert ontwikkelingen die voor vogels ongunstig zijn. WetlandWachten hebben niet alleen veel kennis van vogels en hun leefomgeving, maar ook van natuur en milieu in het algemeen en van planologische procedures. Vogelbescherming streeft ernaar om voor elk wetland één of (bij grote gebieden) meer WetlandWachten paraat te hebben.

Enkele vacatures

Voor een aantal (deel)gebieden zoekt Vogelbescherming Nederland nog een vrijwillige WetlandWacht. Nadere informatie is te vinden op de website.