Eenden in De Peel / Shutterstock
Vogeldoelen in veel Nederlandse wetlands niet behaald
Geplaatst op 18 juli 2018
De natte natuur van Nederland, de wetlands, verliest aan kwaliteit. Dat is een van de conclusies uit het nieuwe WetlandSignaal van Vogelbescherming.
Uit telgegevens over de periode 2011-2015 (beschikbaar gesteld door Sovon) blijkt dat veel wetlands niet, of maar ten dele, voldoen aan de instandhoudingsdoelstellingen. Dat zijn de afgesproken minimale doelen voor het behoud van populaties van kwetsbare vogelsoorten in belangrijke natuurgebieden. De kwaliteit van deze beschermde wetlands is dus onder de maat.
WetlandWachten
Vogelbescherming heeft zo’n 85 vrijwillige WetlandWachten die de lokale kansen én bedreigingen in de bijzondere ‘Natura 2000 Vogelrichtlijngebieden’ voor Vogelbescherming in de gaten houden. WetlandWachten signaleren soms opvallende wijzigingen in aantallen vogels in hun gebied. Soms in negatieve zin, maar gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen waargenomen. Uit het Bargerveen bijvoorbeeld kwam goed nieuws: het gebied wordt als slaapplaats gebruikt door zeer grote aantallen (toendra)rietganzen (max. 56.000 ex) en zo’n duizend kleine zwanen. Zulke aantallen zijn erg bijzonder en geven aan hoe belangrijk het gebied is voor deze twee vogelsoorten.
Veel wetlands hebben helaas te kampen met negatieve invloeden. Uit de jaarlijkse rapportages van de WetlandWachten blijkt dat verstoring door diverse vormen van recreatie de grootste drukfactor voor vogels is, maar ook andere problemen steken vaak de kop op. Denk aan de bouw van windmolens op een voor vogels zeer onverstandige plek, de uitbreiding van (jacht)havens, de invloed van nabijgelegen landbouw, of uitheemse planten- of diersoorten die het onwenselijk goed doen in een gebied. En die daardoor veranderingen teweeg brengen waar bedreigde soorten onder te lijden hebben.
Voor wie meer over wetlands wil weten
WetlandSignaal is een jaarlijkse uitgave van Vogelbescherming. WetlandSignaal is beschikbaar voor iedereen die meer in detail betrokken is bij de prachtige natte natuurgebieden in Nederland. Zoals beheerders, waterschappen en overheden. In de uitgave worden ontwikkelingen op vogelgebied besproken en geduid.
De eerste uitgave is hier te downloaden (opslaan en openen in een Acrobat-reader voor optimale weergave).
Over onze WetlandWachten
Het WetlandWachten-netwerk draagt bij aan de bescherming van waardevolle wetlands. Enkele praktijkvoorbeelden illustreren de betrokkenheid en drive van WetlandWachten om in samenwerking met lokale partners de wetlands te behouden en te versterken! Vogelbescherming is voor verschillende waardevolle vogelgebieden nog op zoek naar versterking van het netwerk. Wilt u in contact komen met een wetlandwacht bij u in de buurt? Kijk dan hier bij wie u terecht kan.
Instandhoudingsdoelen?
Het gaat erom dat op Europese schaal de vogelpopulaties van bedreigde vogelsoorten in stand worden gehouden, niet (nog) verder achteruit gaan. Europa heeft vastgesteld welke vogels in hun voortbestaan worden bedreigd. Ieder land is voor deze vogelsoorten verplicht om leefgebieden van deze soorten als Natura 2000 gebieden aan te wijzen (Natura 2000 is een Europese term, in de wetgeving wordt ook gesproken over speciale beschermingszones). Het idee is dat er zo in Europa een ecologisch netwerk voor deze soorten ontstaat. Er geldt een strikt beschermingsregime van deze leefgebieden onder Europese wetgeving.
Nederland heeft dus een verplichting deze gebieden aan te wijzen en te beschermen. Voor alle Natura 2000 gebieden worden instandhoudingsdoelstellingen opgesteld naar draagkracht van het gebied, waarin het gaat om minimaal te behalen doelen. Voor elke vogelsoort zijn ook landelijke instandhoudingsdoelstellingen opgesteld. Op nationaal niveau kan Nederland aangesproken worden door Europa als ze de instandhoudingsdoelstellingen van deze vogelsoorten niet behalen.
De instandhoudingsdoelen zijn feitelijk de ondergrens waaraan een beschermd Natura 2000-gebied moet voldoen. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wijst een Habitatrichtlijngebied of een nieuw Vogelrichtlijngebied aan als Natura 2000-gebied onder Nederlandse wetgeving (Wet natuurbescherming). Dit gebeurt via een aanwijzingsbesluit. In het aanwijzingsbesluit staan de doelen voor de habitattypen en vogelsoorten waarvoor het gebied is aangewezen en de begrenzing van het gebied. In een beheerplan staan de maatregelen beschreven die nodig zijn om de beoogde doelen te halen.
