Wilde eend

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Vrouw kwaakt overbekend. Mannetje maakt zachte onopvallende geluiden, een raspende roep en tijdens de balts fluit hij.

• Kwakend vrouwtje
• Baltsende mannetjes
• Roep man

Broeden

Heeft een lange broedperiode die van februari tot augustus kan duren. Gedurende die tijd heeft de wilde eend een broedsel meestal bestaande uit 7 tot 11 eieren (maar kan lopen van 1-13). Broedduur: 24-32 dagen. Het nest is een ondiep kuiltje in de buurt van water, bedekt met mos, donsveertjes en takjes. Broedt in paartjes of in losse groepen. De jongen kunnen na 52-70 dagen vliegen.

Leefgebied

Daar waar voedselrijke wateren zijn, komen wilde eenden voor. Meestal wordt het nest in de buurt van water gemaakt, onder struiken en tussen planten, in boomholtes, maar ook met enige regelmaat in tuinen. Wilde eenden hebben een voorkeur voor zoet water, maar beperken zich daar niet toe. Ze zijn onder meer te vinden in boerensloten, kanalen, rivieren en vennen. Het water dient niet meer dan een meter diep te zijn voor hen om voedsel in het water te kunnen vinden.

Voedsel

Wilde eenden eten zowel waterplanten als grassen en kleine waterdiertjes. De soort is omnivoor en eet wat er voor handen is. In het water zoeken ze naar voedsel door gedeeltelijk onder water te duiken, op het land grazen ze gras.

Vogeltrek

Wilde eenden die in Nederland broeden zijn, net als in andere regionen met een gematigd klimaat, voornamelijk standvogels. Ze trekken slechts over kleine afstanden bij slechte weersomstandigheden. Eenden uit noordelijker streken trekken wel naar het zuiden wanneer het koud begint te worden. De wilde eenden uit ons land wijken uit naar continentaal Europa, Groot-Brittannië en Ierland.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

In boerensloten en parken goed te zien. De kunst is daarbij om ze te onderscheiden van de 'soepeenden', wilde eenden die gemengd zijn geraakt met gedomesticeerde eenden.

In Europa

De soort komt over grote delen van het noordelijk halfrond voor. Zo ook in vrijwel alle boreale en gematigde klimaatgebieden van Europa en Noord-Amerika. De wilde eend is daarnaast in diverse landen geïntroduceerd als siervogel of om als voedsel te dienen.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming zet zich in voor de waterrijke gebieden van Nederland waar ook de wilde eenden verblijven. Dan gaat het zowel om waterkwaliteit, rustgebieden als de beschikbaarheid van voedsel. Onze inzet is om deze algemene vogel ook algemeen te houden. Daarnaast heeft Vogelbescherming zich altijd ingespannen om de wilde eend van de jachtlijst af te krijgen. Dat is met de in 2016 bekend geworden achteruitgang met zo'n 20% sinds 2000 des te urgenter geworden.

Wat kun jij doen

De overheid kan de wilde eend van de jachtlijst afhalen en provincies zouden geen ontheffingen moeten verlenen in het kader van schadebestrijding. Wilde eenden kunnen erg goed vliegen en vinden makkelijk voedselgebieden. Ze hoeven niet bijgevoerd te worden. Hoewel ze dankbaar gebruik maken van brood, is dat af te raden omdat er zout in het brood zit. Als je toch wilt bijvoeren, bied dan een granenmengsel aan.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland 

Actuele berichten

• Kuikenoverleving wilde eend te laag
• Vogels in steden achteruit
• Jacht op wilde eend, houtduif en fazant ten onrechte niet gesloten
• Waarom gaat de wilde eend in aantal achteruit?

Downloads

• Nederlandse Wetlands 2008-2011 (pdf, 4.37 Mb)
• Populatie ontwikkeling eenden (pdf, 19.08 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van wilde eenden zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd. De wilde eend is aangewezen als soort die onder strikte voorwaarden mag worden bejaagd door jachtgerechtigden gedurende bepaalde periodes van het jaar (15 augustus tot en met 31 januari). De wilde eend is door een aantal provincies aangewezen als soort die belangrijke schade veroorzaakt. In de relevante omgevingsverordening is vastgelegd welke maatregelen onder voorwaarden door grondgebruikers mogen worden gebruikt ter voorkoming of bestrijding van belangrijke schade door deze soort. Verschillende natuurgebieden die door wilde eenden worden gebruikt als broedgebied, foerageergebied of slaapplaats, zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om de Biesbosch, het Lauwersmeer en Sneekermeergebied. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving