Papegaaiduiker
Atlantic Puffin, Fratercula arctica - Alken (Alcidae)
De papegaaiduiker is een opmerkelijke vogel, haast pinguïnachtig om te zien. De snavel bestaat uit felle kleuren: geel, rood en blauwgrijs. Papegaaiduikers broeden niet in Nederland, maar soms worden ze bij harde aanlandige wind langs de kust gezien; vrijwel nooit in het binnenland. Wordt vaak als olieslachtoffer gevonden. Broedt op rotseilanden in de Atlantische oceaan.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Als andere alkachtigen grotendeels wit van onderen en zwart van boven; echter zwarte halsband die uitloopt richting nek en lichtgrijs gezicht met driehoekig, naakt gedeelte rond oog met 'eyeliner'. Meest opvallend een felgekleurde snavel met rood, blauwgrijs en gele lijnen. In vlucht zelfde gedrag als andere alkachtigen, maar opvallend smalle vleugels zonder witte achterrand en witte dijen. In winter wordt gezicht donkergrijs.
Geluid
Geen geluid buiten nestomgeving. Vanuit nesthol lang aanhoudende knorrende klagende 'sirenes'.
26-36 cm, spanwijdte 47-63 cm
Vogelbescherming Optiek
Leefwijze
Broeden
Broedt in kolonies van april tot juni. Heeft één legsel met 1 ei. Broedduur 36-45 dagen. Broedt op berghellingen met uitzicht op open zee. Graven meestal nestgangen van 1-2 meter. Nest is een ondiep kuiltje aan het einde van de gang met plantaardig materiaal en veren. Maar broedt ook in rotsspleten en op hellingen met losse stenen. Na het uitbroeden van de eieren volgen nog 38-59 dagen nazorg en opvoeden van de jongen door beide ouders.
Leefgebied
Broedt vooral op eilanden, vaak bovenop, op hellingen met venige grond. Buiten broedtijd op zee, zelden dicht bij de kust.
Voedsel
Hoofdzakelijk vis, maar later in het jaar en 's winters ook ongewervelden.
Vogeltrek
Overwintert voornamelijk van de kust af, maar wijd verspreid in lage dichtheden. Trek richting overwinteringsgebieden is complex; waarschijnlijk overwinteren vier deelpopulaties in verschillende gebieden, zover zuidelijk als de Middellandse Zee.
Verspreiding en aantal
doortrekker en wintergast in vrij klein aantal
In ieder geval nemen de Britse populaties af door afname van voedsel als gevolg van klimaatverandering en overbevissing. Over de trend in Nederland is niets te zeggen vanwege de lage aantallen.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 460-6900 (in 2016-2021) |
| Doortrekkers | 880-12.000, nov (in 2016-2021) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
In Nederland zelden in het najaar en in de winter te zien, en dan ook zonder de opvallende snavelkleuren.
In Europa
Broedvogel langs de Atlantische kusten van Frankrijk, Groot-Brittannië, IJsland en de Scandinavische landen.
Meer informatie
Bescherming
Het gaat slecht met de papegaaiduiker, de soort geldt als bedreigd. Papegaaiduikers hebben onder meer te lijden onder klimaatverandering, vervuiling van de zee met olie en chemicaliën, door mensen geïntroduceerde katten en ratten die nesten leefroven, het verstrikt raken in vissersnetten, jacht voor consumptie in onder meer IJsland, heftige stormen en het verstoren van broedplekken door recreatie en landbouw.
Wat wij doen
Vogelbescherming pleit voor duurzame visserij en het aanwijzen van natuurreservaten op de Noordzee. Dat doen we zowel op nationaal niveau als bij de EU in Birdlife-verband.
Wat kun jij doen
De papegaaiduiker valt onder de bescherming van het AEWA-verdrag. Nationale overheden hebben daarmee een verantwoordelijkheid voor de bescherming van deze vogel. Dat vraagt om enerzijds het in gang zetten van meer onderzoek om een grotere kennis te verwerven van aantallen en bedreigingen, anderzijds om het nemen van maatregelen tegen bijvoorbeeld niet-duurzame visserij, olievervuiling, de verspreiding van invasieve predatoren en verstorende vormen van recreatie. Bedrijven in deze sector kunnen hierin ook het goede voorbeeld geven. Consumenten kunnen kiezen voor duurzaam gevangen vis en vogels niet te verstoren.
Meer weten?
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De papegaaiduiker is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn papegaaiduikers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de papegaaiduiker wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal