Huiszwaluw

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Ingetogen, borrelende, kwetterende zang. Raspende roep.

• Zang en roep
• Vluchtroep

Broeden

Broedt in kolonieverband, heeft één of twee legsels per jaar met elk 4-5 (soms 2-6) eieren. Eileg van half mei tot begin augustus. Broedduur 13-16 dagen. Het nest wordt gemetseld van klei en zand, met een kleinere opening dan de nesten van de boerenzwaluw. De jongen zitten 23-30 dagen op het nest. Soms langer bij slecht weer of een groot broedsel.

Leefgebied

Vooral in open gebied, in de omgeving van allerlei typen gebouwen en bruggen, die voor de huiszwaluw als alternatieve rotspartijen kunnen dienen. Maakt nesten tegen de gevel. Vooral op waterrijke plekken wordt naar voedsel gezocht. Daar houden de grootste aantallen vliegende insecten (muggen) zich op.

Voedsel

De huiszwaluw eet verschillende vliegende insecten (vooral muggen), die meestal op grotere hoogte worden gevangen dan waarop de boerenzwaluw jaagt.

Vogeltrek

Huiszwaluwen trekken in grote groepen tussen eind juli en oktober weg in zuidelijke tot zuidoostelijke richting, via Frankrijk en Italië naar tropisch Afrika. Tussen half april en juni keren zij terug, met een piek in mei.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Boerderijen en huizen. In het najaar rustplaatsen op elektriciteitsdraden en in bomen.

In Europa

Huiszwaluwen komen voor in vrijwel het gehele Palearctische gebied, tot aan de 12 graden Celsius juli-isotherm. IJsland, Spitsbergen en de Faeröer Eilanden vallen buiten dit uitgestrekte broedgebied.

Meer informatie

• BirdLife International

Wat wij doen

Vogelbescherming promoot op tal van manieren het behouden van nesten en het aanbrengen van kunstmatige nesten. Daarnaast wijzen wij op het belang van de aanwezigheid van modderpoeltjes waar huiszwaluwen het materiaal kunnen vinden om hun nesten te bouwen.

Vogelbescherming streeft verder naar natuurvriendelijke landbouw en een verbod op voor vogels schadelijke pesticiden, zoals middelen die neonicotinoïden bevatten.

Voor actieve vrijwilligers liet Vogelbescherming in 2016 een rapport samenstellen met adviezen om het de huiszwaluw naar de zin te maken. Partijen in de bouwsector proberen we van kennis te voorzien via bouwnatuurinclusief.nl.

Wat kun jij doen

U kunt op verschillende manier huiszwaluwen helpen:

• Laat oude nesten zitten! Deze trekken weer andere huiszwaluwen aan.
• Breng eventueel mestplankjes aan om overlast te voorkomen.
• Maak geschikte dakranden wit.
• Zorg voor een modderplaats binnen 100 tot 200 meter van de nestplaats.
• Hang meerdere kunstnesten op aan de oost- of noordoostzijde van het huis. Doe dit direct onder de dakgoot of het overstek.
• Plaats - op de goede manier - een huiszwaluwtil.
• Neem voor wijkgerichte maatregelen contact op met een Stadsvogeladviseur van Vogelbescherming Nederland.
• Waterpartijen met rietkragen en kruidenrijk hooilanden zijn zeer geschikt als foerageergebied voor huiszwaluwen.

Meer weten?

• Jaar van de Huiszwaluw
• Aanvraag folder Huiszwaluw zoekt (onder)dak
• Sovon Vogelonderzoek Nederland
• zwaluw.info

Actuele berichten

• Onbewoonde nestkast? Dit kun je doen
• 15 jaar zwaluwtillen: huiszwaluwen weten ze te vinden als nestplaatsen verdwijnen
• Zwaluwen maken de zomer
• Help mee stadsvogels beschermen

Downloads

• Huiszwaluw - artikel Vogelnieuws 2013-05 (pdf, 121 Kb)
• Huiszwaluw zoekt (onder)dak (pdf, 776 Kb)
• Checklist plaatsen huiszwaluwtil 2019 (pdf, 1.72 Mb)
• De zwaluwen van Gaast (pdf, 227 Kb)
• Factsheet stadsnatuur - Huiszwaluw (pdf, 427 Kb)
• Folder Huiszwaluw zoekt (onder)dak (pdf, 3.98 Mb)
• Huiszwaluwbescherming (pdf, 4.56 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van huiszwaluwen zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. Nader onderzoek kan nodig zijn, omdat de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. In sommige provincies zijn nesten van huiszwaluwen wel het gehele jaar beschermd, omdat zij als koloniebroeders elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast of afhankelijk van bebouwing of biotoop zijn. De nesten zijn daarom, voor zover ze niet permanent verlaten zijn, jaarrond beschermd in deze provincies. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving