WetlandWacht op de bres voor Markermeer & IJmeer

Marius Bouscholte is sinds drie jaar WetlandWacht van de Flevolandzijde van het IJmeer en het Markermeer en volgt de ontwikkelingen op de Marker Wadden nauwgezet. De Marker Wadden is een futuristisch project van Natuurmonumenten waarbij zand, klei en slib uit het Markermeer worden gebruikt om op grote schaal paaiplaatsen, eilanden en natuurlijke oevers te maken. Marius: “De Marker Wadden is echt fantastisch voor de vogels. Maar helemaal zonder zorgen ben ik niet. Vooral op de stroom bezoekers ben ik niet gerust. Brengen ze niet te veel verstoring? En dan de visserij. Er wordt nogal eens illegaal wat weggehaald.”

Een mooi bijeffect maar de grootste ‘vogelopbrengst’ van de Marker Wadden ligt toch op de eilanden zelf. Bouscholte: “Vooral ook omdat vier van de vijf eilanden niet toegankelijk zijn voor mensen en dat ook zullen blijven. Daar is en blijft het dus rustig.“

Het natuurgebied is pas aangelegd en heeft tot nu toe dus vooral pioniervogels getrokken in, volgens Bouscholte voor Nederland mooie aantallen. Visdieven, kokmeeuwen en kluten, maar ook de regelrecht zeldzame strandplevier, bontbekplevier en kleine plevier vonden er een geschikt broedgebied. “De afdruk van een voetstap was soms al goed genoeg voor een kluut om als nest te dienen. “Voor zwarte sterns bleek de Marker Wadden een uitstekende slaapplaats. Ze kwamen met vele honderden.”

Inmiddels is er een flinke hoeveelheid riet geplant en zijn de eerste rietbewoners gearriveerd waaronder een flink aantal baardmannetjes en – in veel kleinere aantallen – kleine karekieten en rietgorzen. Bijzonder was ook nog het eerste broedgeval van een ijseend in Nederland.

De vegetatie op de eilanden ontwikkelt zich razendsnel. De vogelbevolking zal daarmee ook elk jaar veranderen. Hóe precies durft Bouscholte niet te voorspellen, dat hangt immers af van de ook nog ongewisse floristische ontwikkeling, maar een kleine schets van zijn verwachting wil hij wel geven.

De rietvlakten zullen roerdomp, kwak en wellicht zelfs woudaap en grote karekiet kunnen trekken, roodborsttapuit en misschien zelfs paapje op de licht begroeide vlakten, eenden en ganzen in allerlei ‘variaties’ op het open water. Gewone en rare bewoners, ook wat niet-vogels betreft. Zoals de eerste mol waarvan de sporen onlangs werden aangetroffen.

Een rijk natuurgebied met veel potentie. Al is het nog onduidelijk hoe de ontwikkelingen precies zullen uitpakken. Hoe zal het riet zich gaan uitwikkelen? En welke soorten profiteren in welke fase van deze nieuwe eilanden? Goed dat er een WetlandWacht is die het allemaal in de gaten houdt.

Sinds er een veerdienst is op de Marker Wadden neemt het aantal bezoekers toe. WetlandWacht Marius: “Dit jaar moeten het er zo’n 50.000 worden. Tot nu toe zijn het vooral natuurliefhebbers. De meeste van hen houden zich wel aan de regels, hoewel het toch nog gebeurde dat een aantal mensen tegen het verbod in door een broedgebied liep. Maar voor de schare die eraan zit te komen, houd ik mijn hart vast. Daarvan komt vermoedelijk een groot deel voor een dagje uit en die zijn minder met vogels en hun belang bezig.”

De WetlandWacht van Vogelbescherming signaleert, maar staat er zeker niet alleen voor, haast hij zich te benadrukken. “Zodra ik, of andere vogelmensen zoals de tellers, aan de beheerder Natuurmonumenten een overtreding meld, wordt dat meteen opgepakt. Er is sowieso veel aandacht voor handhaving en controle.”

Bouscholte is geregeld betrokken bij overleg met Natuurmonumenten. Eigenlijk al vrijwel vanaf het begin. Zo praatte de WetlandWacht mee over de openstelling van de wandelpaden en de overige toeristische ontwikkelingen.

Dat alles neemt de zorgen niet weg. “Zodra er weer een lichting bezoekers aankomt zie je verstoring en de onrust bij de vogels. Daar waar de mensen komen, zitten er minder vogels.”

Op kleinere schaal vormt ook de illegale visserij door het wegvangen van vis waar dat niet mag, een gevaar voor de natuurontwikkeling. Bouscholte: “Als een visser quasi geïnteresseerd in vogels vraagt of je als WetlandWacht ook ’s nachts op het eiland bent, weet je wel hoe laat het is. Maar ook dan weten we ons goed gehoord door Natuurmonumenten. Met elke melding wordt iets gedaan. Vogelbescherming houdt zich natuurlijk ook met duurzame visserij in het gebied bezig.”

De Marker Wadden is niet het enige natuurgebied waarover Bouscholte waakt. Grote zorgen heeft hij over de geplande aanleg van een kitesurfstrand bij de Houtribsluizen bij Lelystad. “Er broeden daar visdieven. Sowieso gaan vogels massaal de lucht in zodra een kitesurfer passeert.”

Ook de geplande aanleg van een evenementenstrand bij Almere ziet Bouscholte helemaal niet zitten. Het feestterrein is voor een deel zelfs in het Natura 2000-gebied gepland en toch mag het geluidsniveau op sommige dagen tot 120 dB stijgen. Het geluid van een straalmotor op 100 meter afstand, maar dan continu. Als WetlandWacht én bestuurslid van de natuurorganisatie Dierbaar Flevoland heeft Bouscholte daar bezwaar tegen aangetekend bij de provincie. Het besluit is – om ‘juridisch-technische redenen’ vooralsnog niet ontvankelijk verklaard. Marius houdt de vinger aan de pols.

Zorgen zijn er altijd wel, maar het wetlandwachtenwerk, is voor Marius Bouscholte toch vooral ook móói werk. “Je bent als WetlandWacht de oren en ogen in het veld van de Vogelbescherming. Samen staan we op de bres voor vogels en kunnen we een verschil maken op heel veel plekken in Nederland.”