Update internationale Rode Lijst voor bedreigde vogels

Wereldwijd hebben veel vogelsoorten het moeilijk blijkt uit de nieuwe Internationale Rode Lijst voor Bedreigde Vogels die de IUCN heeft gepubliceerd. Van de 11.122 vogelsoorten heeft 26% een plek op de Rode Lijst gekregen.

In Noord-Amerika heeft bijvoorbeeld de sneeuwuil moeite om nog genoeg voedsel te vangen rond de Poolcirkel. De populatie in de VS en Canada is sinds 1970 met 74% afgenomen. En zo verschoof de iconische uil van de categorie ‘Least Concern’ naar ‘Vulnerable’. Afname van de beschikbaarheid van knaagdieren door het sneller smelten van sneeuw is een van de oorzaken. Maar ook een toename van botsingen met auto’s hakt flink op de populatie in.

Of neem de ooit in Azië massaal aanwezige wilgengors. Deze fraaie vogel zou op korte termijn kunnen uitsterven als de illegale jacht en vogelhandel in China niet snel wordt gestopt. Ooit vlogen er zwermen van honderdduizenden wilgengorzen, maar sinds 2002 is meer dan 80% verdwenen, en heeft de wilgengors nare sprongen gemaakt op de Rode Lijst: van ‘Least Concern’ naar ‘Endangered’ en dit jaar zelfs tot de categorie ‘Critically Endangered’. Ook al is de jacht op de wilgengors sinds 1997 illegaal, door de zwarte handel belandt deze zangvogel nog steeds vaak in de kookpan. BirdLife is daarom met een grote campagne gestart om de jacht en handel te stoppen.

Maar er is ook hoop. Kroeskoppelikanen doen het in de belangrijkste broedgebieden in Griekenland, Roemenië en Bulgarije veel beter dankzij de strikte natuurwetten van de EU. Sinds 1990 zijn de aantallen verviervoudigd.  Mede dankzij de aanleg van nestvlotten en het tegengaan van verstoring. Dit jaar hebben de pelikanen op Lake Skadar in Montenegro daardoor hun meest succesvolle broedseizoen ooit met meer dan 60 jongen die groot werden.

In Nieuw-Zeeland zijn twee kiwi-soorten van de categorie ‘ernstig bedreigd’ verhuisd naar de categorie ‘bedreigd’ door effectieve bestrijding van geïntroduceerde roofdieren. Dr Ian Burfield van BirdLife International is enthousiast. “Vogels zijn graadmeters voor de gezondheid van het leefmilieu. Als een vogel dreigt uit te sterven, dan is dat een zorgwekkend signaal en moeten we meteen actie ondernemen. Gelukkig laten de beschermingsprojecten van de kroeskoppelikaan en de kiwi’s zien dat beschermen helpt!”  

Maar zoals de Rode Lijst laat zien, hebben veel vogels het vooral moeilijk en zijn maar liefst 222 vogelsoorten ernstig bedreigd in hun voortbestaan. Of gaan ze keihard achteruit. Zo heeft de lange tijd massaal voorkomende drieteenmeeuw enorme problemen en last van de gevolgen van klimaatverandering en overbevissing. Hij kan tijdens het broedseizoen niet genoeg zandaaltjes vangen om de jongen groot te krijgen. De kuikenoverleving is de laatste Jaren dan ook dramatisch. Op de Orkney and Shetland Eilanden zijn er sinds 2000 87% minder nesten, op de Hebriden maar liefst 96%. De wereldpopulatie is sinds 1970 met maar liefst met 40% afgenomen. En dus is de drieteenmeeuw ‘gepromoveerd’ van de categorie ‘Least Concern’ naar ‘Vulnerable’ Marguerite Tarzia, medewerker zeevogelbescherming bij BirdLife International. “De alarmerende achteruitgang van de drieteenmeeuw en andere Noord-Atlantische zeevogels als de papegaaiduiker laten zien wat er gebeurt als landen de Bescherming van zeevogels niet serieus nemen.”

Vogelbescherming Nederland is onderdeel en één van de 120 Partners van BirdLife Internationaal. We leveren kennis aan andere Partners, helpen coördineren en stimuleren gezamenlijke beschermingsprogramma’s zoals tegen ontbossing. Ook helpt Vogelbescherming beschermingsprojecten te financieren, waaronder het Preventing Extinction Programme, dat specifiek erop is gericht om ernstig bedreigde vogels te beschermen. Extra aandacht is er bovendien voor trekvogels. Die verdienen bescherming langs hun hele trekweg, zoals langs onze ‘eigen’ East Atlantic Flyway, waarlangs vele miljoenen trekvogels vanuit Europa naar Afrika trekken.