Nieuw rapport toont aan: overheid faalt bij beschermen boerenlandvogels

Het nieuwe rapport bevat een inventarisatie van gebieden in Nederland waar hoge concentraties vogels voorkomen. Dat zijn allemaal potentiële belangrijke vogelgebieden die in aanmerking komen voor aanwijzing als Vogelrichtlijngebieden (Natura 2000-gebieden aangewezen voor vogels). Daaronder bevinden zich ook gebieden waar grote aantallen grutto’s en andere weidevogels broeden. Vooral voor soorten waar Nederland op internationaal niveau een belangrijke verantwoordelijkheid heeft, zoals de grutto, wulp en tureluur, er hoge noodzaak is voor betere gebiedsbescherming. Deze vogels hadden decennia geleden al betere bescherming moeten krijgen, maar de Nederlandse overheid heeft dit stelselmatig nagelaten. Zo toont de grutto vanaf 1990 een significante daling van jaarlijks 5%. De afgelopen 50 jaar is de stand van 120.000 naar rond de 30.000 gegaan. Het is tijd dat daar verandering in komt voordat het te laat is.

Karsten Schipperheijn, directeur van Vogelbescherming Nederland: “Er is een veel betere bescherming nodig van gebieden waar boerenlandvogels in grote concentraties voorkomen. Het is echt noodzakelijk dat Nederland daar vaart achter zet om verdere achteruitgang van de weidevogels tegen te gaan en herstel van de populaties te bevorderen."

Natuurherstel en een bredere transitie naar een extensievere en toekomstbestendige landbouw zijn belangrijke voorwaarden om de populaties van de boerenlandvogels te herstellen. Ook het Aanvalsplan Grutto is van belang: hierin worden concrete maatregelen voorgesteld ten behoeve van weidevogelvriendelijke landbouw. Dit plan, waarbij boeren en natuurbeheerders zich maximaal inzetten voor weidevogels, moet redding bieden voor de weidevogels in ons land. Daadwerkelijke uitvoering door de overheid laat echter op zich wachten. Schipperheijn: “Dit moet goed en snel gebeuren, zodat we werken aan een toekomst waar vogels én boeren samen profiteren van ons boerenland.”

Nederland is juridisch verplicht om de Vogelrichtlijngebieden actueel te houden. De inventarisaties van vogelgebieden die door Sovon en Vogelbescherming zijn opgesteld vormen daarvoor de belangrijkste graadmeter. De laatste keer dat er een actualisatie van belangrijke vogelgebieden heeft plaatsgevonden, was zo'n tien vijf jaar geleden. Het IBA (Important Bird Areas) rapport uit 2019 liet al zien dat er veel nieuwe vogelgebieden zijn die in aanmerking komen voor aanwijzing als Vogelrichtlijngebied. Het nieuwe rapport van Sovon geeft aan dat er nog meer gebieden zijn die potentieel kwalificeren als belangrijk vogelgebied.

Nederland voldoet feitelijk niet meer aan zijn verplichtingen onder de Vogelrichtlijn. De formerende partijen zullen aan de slag moeten om deze verplichtingen na te komen, door nu écht werk te maken van de aanwijzing van nieuwe Natura 2000-gebieden, waaronder die voor weidevogels, én vogelvriendelijk landbouwbeleid. Dit laatste zal niet alleen de vogels helpen, maar past ook binnen toekomstbestendige landbouw en sluit aan bij de wens van boeren die uitzien naar duurzame landbouwtransitie.