“Ruimte voor natuur moet de standaard zijn”

“De natuur staat onder druk in Nederland. In de stad zie je op sommige plekken dat het nog wel goed gaat. Want eigenlijk werd er tot de jaren zeventig best natuurinclusief gebouwd, al was dat vaak niet zo bedoeld, maar de huizen hadden voldoende openingen voor dieren. Nu moeten alle huizen verduurzaamd worden – met goede redenen – dus gaan we van die gatenkazen strakke dozen maken. De vogels en vleermuizen hebben daar last van. De gaten waar zij nesten bouwen, gaan wij dicht maken.”

“Natuurinclusief renoveren is voor mij dan ook in de eerste plaats compensatie: we verzinnen oplossingen om de dieren die al aanwezig waren toch een plek te geven. Als je dat niet doet, gaat het met veel soorten bergafwaarts. En als je functies combineert, heeft het meer voordelen dan soortenrijkdom: het zorgt voor waterberging en een prettig leefklimaat.”

“Dakenstroom is een groot renovatieproject in een best wel lastig bouwtype: rijtjeshuizen. Het is begonnen als een zonnestroomproject. Maar de initiatiefnemer, corporatie Casade, was gebrand op bescherming van de aanwezige diersoorten. Van tevoren hebben ze bepaald hoeveel nestplekken er voor welke soorten idealiter in zo’n huis moeten zitten; dat werd een van de uitgangspunten in het ontwerp.”

“Er moest een heel nieuw dak ontworpen worden dat ruimte gaf aan de installaties voor zonnepanelen, isolatie, waterberging en diersoorten; alles moest in het dak worden opgelost. Unitura heeft daarvoor de ecologische voorzieningen ontworpen. We hebben bijvoorbeeld dakranden ontwikkeld met een holle ruimte voor bijvoorbeeld nestkasten voor de huismus en de gierzwaluw. Ook hebben we vleermuiskasten ontwikkeld die verschillende soorten vleermuizen kunnen huisvesten zoals de dwergvleermuis, de laatvlieger en de grootoor.”

“Dit dak kun je in principe overal toepassen. Je zou duizend huizen per jaar van zo’n dak kunnen voorzien. Maar er schuilt ook een gevaar in seriematig werken: als je overal dezelfde oplossing toepast, bied je geen keuze voor de soorten. De natuur laat zich niet in een malletje drukken, je moet ruimte bieden voor variatie.”

“Gelukkig is er steeds meer aandacht voor het thema. De meeste mensen willen echt wel bijdragen. Als het misgaat, komt dat vaak door gebrek aan kennis. Dan wordt de ecoloog er bijvoorbeeld pas bijgehaald als het ontwerp al klaar is, vanwege de vergunning. Dan worden er nog een paar nestkastjes toegevoegd aan het gebouw. Mijn advies is: vraag de ecoloog erbij tijdens het ontwerp en ga gezamenlijk schetsen en een plan maken. Dan wordt ruimte voor natuur geïntegreerd in het ontwerp.”

“En ook particulieren kunnen helpen. Met kleine aanpassingen aan je huis kun je dieren een plek geven. Dat hoeft niet altijd een nestkast te zijn. Beschouw je gebouw als een rots, een natuurlijke habitat voor de dieren. Je kunt een dakpan omhoog leggen zodat vogels eronder kunnen. Groen aanplanten. Of als je een dakrand moet plaatsen een spleetje openlaten zodat er een vleermuis achter kan. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn.”

“Voor mij is natuurinclusief bouwen niet iets bijzonders; het is het minimale dat je zou moeten doen. En ja, het kost iets meer geld, maar dat geldt voor alle kwaliteit die je toevoegt. Je kunt een trapleuning ook wegbezuinigen maar dat doen we niet, dat is een ondergrens die we hanteren. Zo zou het ook moeten zijn met ruimte voor de natuur; dat zou, zeker bij renovaties, de standaard moeten zijn.”