Roodborst kiest: barre reis óf honger

Het worden spannende weken: gaat de roodborst uit uw tuin op weg naar Spanje of Portugal? Of arriveert er juist één uit Scandinavië? Soms merkt u niks, dan blijft uw roodborst lekker zitten waar hij zit. Roodborsten kiezen namelijk: wegtrekken naar de warmte of overwinteren in Nederland. Beide keuzes zijn riskant, maar de overwinteraars kunt u in elk geval een handje helpen.

Roodborsten moeten een afweging maken: misschien verongelukken of misschien verhongeren. Dat klinkt allebei niet best, maar uiteraard hebben beide opties ook voordelen. Zo bespaart een roodborst die hier overwintert, zichzelf een riskante reis. Daar staat tegenover dat eten vinden dan geen sinecure is.

Moeizaam is het ‘s winters, het leven van de roodborst. Het zijn namelijk insecteneters en insecten kruipen dan diep weg. Het dieet aanpassen en overstappen op bessen en zaden is onvoldoende oplossing als er een pak sneeuw ligt. En dat is nog niet alles: koude roodborsten hebben juist meer energie nodig dan normaal om op te warmen, dus moeten éxtra veel eten. Maar de dagen zijn kort en donker en in koude winters sterven er veel.

In Zuid-Europa is wél voldoende eten te vinden voor roodborsten, dat is het voordeel van wegtrekken. Dat maakt een barre tocht - verdwalen, slecht weer, aanvaringen (met ramen, hoogspanningskabels, windmolens, vliegtuigen), illegale jacht, uitputting - soms toch het risico waard. Scandinavische roodborsten blijven vaak hangen in Nederland: toch ietsje warmer, dus meer eten en een stuk minder ver vliegen.

Waarom kiezen roodborsten er in vredesnaam voor om in Nederland te blijven als ze wel kunnen sterven van de honger? Dat doen ze omdat ze niets dan het beste willen voor hun jonkies. Ze zijn in de lente meteen ter plaatse en zoeken dan een eersteklas broedplek uit. Daarom brengen ze vaak meer jongen groot dan de wegtrekkers. Na een milde winter zijn ze dus in het voordeel, maar tijdens een strenge winter… Brrr.