Oproep aan overheden: werk met kansenkaarten natuurlijke klimaatbuffers

De kansenkaart Natuurlijke Klimaatbuffers is ontwikkeld om concreter te maken waar natuurontwikkeling kan bijdragen aan het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. Het mooiste inzicht van de kaarten is dat overal in Nederland kansen liggen: in de natuurgebieden, maar vooral ook daarbuiten. Kansen voor koppeling met moeras- en waternatuur, waar ook veel vogels van profiteren. De kaarten zijn geen blauwdruk, maar ze zijn bedoeld om plan- en beleidsmakers te inspireren om de kansen die de natuur biedt, ook daadwerkelijk te benutten. De kaarten zijn op 11 november gepresenteerd op het Nationaal Deltacongres.

Nederland moet rekening houden met de effecten van klimaatverandering op de economie, de gezondheid, de natuur en de veiligheid. Het KNMI schetst in zijn rapport Klimaatsignaal ’21 heel duidelijk dat maatregelen nodig zijn. Natuurlijke klimaatbuffers kunnen Nederland helpen klimaatbestendig te maken.

Klimaatbuffers zijn gebieden waar natuurlijke processen de ruimte krijgen. Bijvoorbeeld door verbreding van rivieren, beken te herstellen in hun natuurlijke loop of het ophogen van kwelders. Deze robuuste gebieden bewegen makkelijker mee met klimaatverandering, bijvoorbeeld door het vasthouden en opvangen van water, het voorkomen van watertekorten, het temperen van hitte en het vastleggen van kooldioxide uit de atmosfeer. Zo bieden ze voordelen en oplossingen voor hedendaagse uitdagingen én verbeteren ze de leefbaarheid van Nederland.

Er zijn in Nederland al gebieden als klimaatbuffer ingericht, en die hebben zich zonder uitzondering tot waardevolle natuurgebieden ontwikkeld. Denk aan de Onlanden en andere nieuwe natuurgebieden in Drenthe en Groningen, waar nu zeldzame moerasvogels als roerdomp, witwangstern en kleinst waterhoen broeden.

De kansenkaarten Natuurlijke Klimaatbuffers brengen op basis van de ondergrond en het watersysteem in beeld waar mogelijkheden liggen voor natuurlijke oplossingen. De kansenkaarten zijn niet af en vormen ook geen blauwdruk voor hoe Nederland eruit moet komen te zien. Ze laten wel zien waar opgaven kunnen worden gekoppeld en waar concreet met de natuur aan de slag gegaan kan worden.

Zo worden er bijvoorbeeld suggesties gedaan waar rivieren kunnen worden aangepast, waar in de kustgebieden met dubbele dijken verzilting kan worden tegengegaan en waar in de steden nog kansen zijn om het hoofdwatersysteem aan te pakken. De weergave is versimpeld om te komen tot een concreet handelingsperspectief op lange termijn voor rivieren, veen, omgaan met droogte en kustverdediging.

Uiteraard is de uitkomst van integratie van opgaven altijd maatwerk en onderdeel van een gebiedsproces onder regie van overheden.En juist daarvoor zijn de kaarten gemaakt: om plan- en beleidsmakers te inspireren de kansen die de natuur biedt, ook te benutten bij klimaatopgaven.

Ondanks alle beleidsambities over integraal, duurzaam en klimaatbestendig werken en ondanks alle goede voorbeelden die er ook al zijn, komt het er in de praktijk toch nog onvoldoende van om deze kansen te benutten. Daarom heeft de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers dit initiatief genomen om te helpen de beleidsambities ook snel in de praktijk te brengen. Bas Roels, Wereld Natuur Fonds: "We roepen overheden op, om de kaarten te benutten en om ons voorbeeld te volgen en zelf ook meer concreet en actiegericht aan de slag te gaan door dit soort kansenkaarten te maken. Dat geeft energie en is inspirerend."

De kansenkaarten Natuurlijke Klimaatbuffers zijn te raadplegen via de Klimaateffectatlas (www.klimaateffectatlas.nl). Daar is ook alle informatie over de effecten van klimaatverandering te raadplegen. Er zijn kaarten gemaakt voor een paar typen natuurlijke klimaatbuffers, voor andere typen volgen later mogelijk nog meer kaarten.

Op www.klimaatbuffers.nl staat alle informatie te vinden over het fenomeen natuurlijke klimaatbuffers en de voorbeeldprojecten die er al zijn.

De kansenkaarten zijn ontwikkeld door de coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers: een samenwerking tussen Vogelbescherming, Wereld Natuurfonds, Waddenvereniging, ARK Natuurontwikkeling, Natuurmonumenten, LandschappenNL, Natuur en Milieufederaties en Staatsbosbeheer.