Oproep aan de provinciale onderhandelaars

Het zijn spannende tijden in de provincie, de uitdagingen zijn groot als het gaat om klimaatverandering, waterkwaliteit, de schaarse ruimte en stikstofcrisis. Niet alleen voor boeren en woningzoekenden, ook voor natuur en vogels staat er de komende vier jaar veel op het spel. Het leefgebied van geliefde soorten als grutto, veldleeuwerik en patrijs staat al lange tijd zwaar onder druk. Hun achteruitgang in aantal is symbolisch voor de algehele armoedige toestand van de natuur in het landelijk gebied. 

Maar niet alleen vogels hebben gezonde ecosystemen nodig om te floreren, dit geldt net zo hard voor onszelf. Alleen al omdat zonder een verscheidenheid aan planten, insecten, vogels en andere dieren onze voedselvoorziening in gevaar komt.  

Vogelbescherming roept in de brief de provinciale politici op om snel aan de slag te gaan, alleen dan kunnen we verdere achteruitgang van de natuur tegengaan én ook de onzekerheid bij boeren wegnemen. 

Niet alleen binnen Nederlandse natuurgebieden staat de biodiversiteit onder druk, maar ook buiten de beschermde natuurgebieden gaat het slecht met veel flora en fauna. Dat laat zich goed illustreren aan voorheen algemene soorten als kievit, scholekster en ringmus. Die gaan nog steeds sterk in aantal achteruit.

Provincies kunnen het tij keren door gebruik te maken van het beleidsinstrument Basiskwaliteit Natuur. Vogelbescherming heeft dit begrip geïntroduceerd om ervoor te zorgen dat algemene soorten algemeen blijven. Om dat te bereiken moeten we niet alleen de natuurkwaliteit in natuurgebieden verhogen, maar juist ook daarbuiten. 

Basiskwaliteit Natuur biedt nuttige handvatten voor provincies, gemeenten en andere partijen om overal in Nederland een minimumniveau van natuurkwaliteit te bereiken. Dus zowel in de stad als in het landelijk gebied. Vogelbescherming roept de nieuwe statenleden op om zich voor een Basiskwaliteit Natuur in te zetten bij de regionale gebiedsprocessen en om ervoor te zorgen dat de huidige grote uitdagingen op het gebied van natuur, water en klimaat zo effectief mogelijk te lijf worden gegaan.  

Een verbetering van de natuur en het landschap in het landelijk gebied kan tot stand komen als boeren extensiveren. Landschapsgrond is een kansrijk instrument uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) voor boeren die dat willen. Landschapsgrond is een soort tussenvorm van landbouwgrond en natuurgrond.

Grond wordt via deze maatregel afgewaardeerd en de boer wordt voor de waardevermindering gecompenseerd. Landschapsgrond blijft zo in agrarisch eigendom en mag voor agrarische doeleinden gebruikt worden, mits extensief.

Door de grond op deze manier te gebruiken, wordt het leefgebied van kwetsbare soorten zoals de scholekster en grutto vergroot en komen de doelen van de Vogel- en Habitatrichtlijn dichterbij. Dat zijn de EU-richtlijnen waar Nederland zich aan moet houden.

Landschapsgrond biedt bovendien de mogelijkheid voor boeren om een goede boterham te verdienen met bijvoorbeeld weidevogelbeheer of beheer van landschapselementen. Kortom, het instrument is van groot belang voor boeren die vogel- en natuurvriendelijk willen boeren. Vogelbescherming heeft per provincie voor het agrarisch en stedelijk gebied een handreiking gemaakt om hieraan voor vogels nader invulling te kunnen geven.

Behalve de toekomst van de natuur en de landbouw staat er nog meer op spel in de provincies. Deze overheden staan ook aan de lat als het gaat om keuzes te maken voor de schaarse ruimte die er is in Nederland. Een van de belangrijke uitdagingen voor de nabije toekomst in dat kader is het produceren van schone energie.

Vogelbescherming is groot voorstander van deze energietransitie, mits er gekozen wordt voor echt duurzame oplossingen. Groene energie die ten koste gaat van de natuur is niet groen. Vogelbescherming pleit dan ook voor verantwoorde keuzes als het gaat over nieuwe locaties voor energieopwekking via wind en zon. Van belang is dat de provincie zorgt dat belangrijke vogelgebieden, waaronder Natura 2000-gebieden, het Natuurnetwerk Nederland, beschermde weidevogelgebieden en hun directe omgeving worden ontzien.

Vogelbescherming blijft de politiek in de provincies op de voet volgen en hoopt binnenkort kennis te maken met de provinciale gedeputeerden die natuur in hun portefeuille hebben. We vinden het belangrijk dat we tegenstellingen overbruggen en samen in actie komen en focussen op wat wél kan. Een gezonde bodem, schoon water, schone lucht en gezonde biodiversiteit is belangrijk voor het perspectief van natuur én boer, en een voorwaarde voor een aangenaam leven voor ons allemaal.  

Lees de volledige brief hier.