Fotografiereis in eigen land

Aan het einde van mijn tienerjaren hoorde ik voor het eerst van het bestaan van een plek op Texel waar je in het voorjaar van dichtbij kluten, lepelaars en sterns kon fotograferen, zonder ze te storen. Ik herinner me een spectaculaire foto over twee pagina’s heen van vechtende bergeenden in Vogels, het blad van Vogelbescherming, gemaakt door een Nederlandse fotograaf, maar het gerucht ging vooral dat er elk voorjaar veel Duitse vogelfotografen heen gingen. Waarom kenden zij wel de exacte plek en ik niet?

Uiteindelijk bleek de mysterieuze plek het Wagejot te zijn, een langgerekte, ondiepe plas langs de Waddendijk. Na jarenlang alleen maar nagedacht te hebben om een keer te gaan, besloot ik in 2005, samen met vogelvriend Martijn Verdoes, het toch eens met eigen ogen te aanschouwen. Bij aankomst werd het gelijk duidelijk dat ik dit al veel eerder had moeten doen. De lucht was zwanger van de vele vogels. In het voorjaar spelen de hormonen op en overal was actie en interactie. Ik was direct verkocht, en de jaren erna ging ik in het voorjaar meerdere weekenden naar Texel om te fotograferen, waarbij de meeste tijd met het beste licht bij het Wagejot werd doorgebracht. Het was verslavend goed voor vogelfotografie.

De reden dat vogelfotografen in het voorjaar naar het Wagejot kwamen, was een langgerekt eiland dat door enkele meters water van de kant werd gescheiden. Op strategische plekken lagen kunstmatig aangelegde schelpenbanken, waar strandbroeders als kluut, visdief en bontbekplevier hun thuis hadden en zich niets aantrokken van het verkeer, de toeristen, vogelaars en vogelfotografen. Ze zaten immers toch veilig op hun eiland. Het enige wat je hier hoefde te doen, was heel stil langs de weg aan de waterkant zitten of liggen en wachten op het spektakel dat zich soms op enkele meters afstand afspeelde.

De eerste keer dat een kluut, normaal een schuwe steltloper, zonder omkijken al foeragerend op slechts enkele meters langs kwam lopen, was een moment om nooit te vergeten. Maar dit bleek een voorbode te zijn van wat er allemaal mogelijk was. Een lepelaar die hetzelfde doet, parende visdieven en kokmeeuwen, steenlopers in hun prachtkleed, de luchtdans van luidruchtige grote sterns en vooral veel vechtende vogels. Niet alleen soortgenoten onderling, maar ook tussen verschillende soorten was er veel heibel.

Maar de jonkies stalen in het late voorjaar de show. Niet alleen de visdiefkuikens, die later in het seizoen door de ouders af en aan gevoerd werden, maar vooral de blauwgrijze klutenkuikens, die onbeholpen door het water zwommen of onder de vleugels van hun ouders uitrustten. En dat allemaal zo dichtbij vanaf de openbare weg, dat je het gevoel hebt dat je midden in je eigen natuurfilm zit.

Door de jaren heen heb ik meerdere buitenlandse vogelvrienden over de vloer gehad die, enthousiast geworden door mijn verhalen, een lang weekend naar Nederland wilden komen om het zelf te ervaren. Texel was in het voorjaar altijd een vaste prik om ze naartoe te nemen, want het is met recht een vogeleiland. De variatie en de hoeveelheid vogels die hier te zien zijn, en dan ook nog van dichtbij, zijn voor buitenlanders ongekend.

Op dagen in het voor- en najaar met veel vogelaars op het eiland, zoals bijvoorbeeld tijdens het jaarlijkse weekend van het Wadden Vogelfestival begin mei, zijn daglijsten van 170+ soorten voor het eiland geen uitzondering. Op die momenten waardeer je opnieuw hoe goed een vogel(ei)land niet alleen Texel is, maar ook Nederland als geheel, ondanks de uitdagingen waar veel Rode Lijst-soorten mee te maken hebben.

Het Wagejot heeft de afgelopen jaren een transformatie ondergaan, waarbij aan de achterkant van de plas meer broedgelegenheid is gecreëerd, waar de meeste vogels nu broeden en verblijven. In sommige jaren broedt hier zelfs een groot deel van de grote sterns van Texel. Dichtbij de weg is het nu veel rustiger qua vogels, maar het blijft een belevenis en trekt nog steeds vogelaars en vogelfotografen uit binnen- en buitenland.

Vorig jaar begeleidde ik de Engelse hardcore-vogelfotograaf Dave vijf dagen lang voor non-stop vogelfotografie. Ontbijt, lunch en diner waren die dagen optioneel. Het plan was om eerst twee nachten op Texel te verblijven en daarna twee nachten rond mijn woonplaats Katwijk, waar ik goed mijn weg weet om in korte tijd veel soorten te fotograferen die we op Texel niet voor de lens zouden krijgen.

De kluut stond echter bovenaan zijn lijst, en het plan was om elke ochtend te starten bij het Wagejot en daarna door te gaan naar ‘Het Natte Blok’ – een weidevogelbolwerk, nog zo’n juweel van een vogelgebied op Texel, waar de beste vogelplekken direct naast de weg liggen. Ook hier kun je de kluut goed fotograferen, maar ook grutto, tureluur en kemphaan werken er goed mee.

En was Dave blij? Voor zonsopkomst had hij al vechtende en parende kluten én foeragerende kluten met perfecte spiegelbeelden in rimpelloos water vastgelegd. Dat was het begin van vijf dagen vogelfotografie, van donker tot donker. We waren gemiddeld 18 uur per dag op pad en hebben uiteindelijk 98 soorten goed gefotografeerd. Hij heeft weer genoeg beelden gemaakt waar hij geen tijd voor heeft om ze te bewerken. Net als ik. Want ondanks dat ik alles al een keer gefotografeerd had, bleef mijn camera niet stil. Oog in de zoeker, vinger op de sluiter – kijken en fotograferen. Daar doen we het voor.

Nu wil hij natuurlijk terug voor de klutenkuikens. En vooruit, ik ga wel weer mee!

Het volgende blog van Marc Guyt gaat over zeevogels voor de kust van de Ebro-delta in Noordoost-Spanje.